Budowanie relacji między rówieśnikami

Budowanie relacji między rówieśnikami Jednym z najważniejszych zachowań społecznych dzieci w wieku przedszkolnym jest nawiązywanie przyjaźni. Jest to bardzo ważna relacja między dziećmi, która uczy wielu innych zachowań prospołecznych i wpływa na rozwój osobowości. Opiera się na podobnych zainteresowaniach, wieku i wspólnym interesie. Przyjaźń rozwija wrażliwość u dzieci, uczy przywiązania i wzajemności. To, jak dziecko będzie potrafiło zaistnieć w tej sytuacji będzie miało ogromny wpływ na jego naukę w szkole i późniejsze, dorosłe życie. Dlaczego? Do momentu przyjścia naszej pociechy do przedszkola więzi uczuciowe dziecka utrzymywane są zazwyczaj na poziomie rodziny. Ale jego rozwój emocjonalny i tak potrzebne umiejętności interpersonalne tworzą się na etapie przedszkola. W tym procesie dziecko uczy się zasad panujących w grupie i społeczeństwie. Już od pierwszych dni obecności w przedszkolu uczy się ono w jaki sposób, dzięki zrozumiałej i płynnej komunikacji wyrazić swoje potrzeby, życzenia, chęć konkretnej zabawy… Często rozmawia i bawi się z innymi, jest bardziej otwarte w wyrażaniu uczuć i zanikają opory przed kontaktami z innymi ludźmi. Umiejętność ustępowania innym czy dzielenie się zabawkami to wbrew pozorom bardzo ważne umiejętności, które pozytywnie wpłyną na rozwój malucha. Niemały wpływ mają osoby opiekujące się dziećmi w przedszkolu, które dostrzegą ich potencjał lub zahamowania i umiejętnie wskażą dziecku drogę rozwoju. Już dawno zauważono, że to właśnie rówieśnicy, a nie dom rodzinny czy szkoła mają większy wpływ na wychowanie dziecka, ponieważ w szkole kładzie się nacisk na kształcenie, a nie na rozwój moralny, natomiast w domu dzieci spędzają coraz mniej czasu. Już w wieku trzech, czterech lat dziecko nabywa pierwsze umiejętności społeczne w przedszkolu. Dziecko pobawione możliwości spędzania czasu w grupie rówieśniczej może mieć problemy z przystosowaniem się w przyszłości. Jeżeli dziecko, które rozpoczyna naukę nie zostanie zaakceptowane przez grupę rówieśników, może mieć problemy z przystosowaniem się do nowej sytuacji, objawiające się niechęcią do szkoły, złymi wynikami w nauce. Będzie czuło się odrzucone i nieszczęśliwe. Coraz więcej ludzi posyła swoje dzieci do przedszkoli, uważając, że ma to dobry wpływ na rozwój, ponieważ kontakt z rówieśnikami pozwala

na poznanie świata takim, jakim jest. Jak wiadomo w domu nie ma tyle trudności do pokonania, natomiast przedszkole stwarza sytuacje na sprawdzenie swoich sił w każdej dziedzinie. Dziecko uczy się nowych emocji, panowania nad nimi, obserwując inne dzieci codziennie uczy się nowych rzeczy, które w przyszłości ułatwią mu życie. Ma to tym większe znaczenie, jeśli do momentu przyjścia do przedszkola dziecko wychowywało się samo i budowało więzi z dorosłymi. W jaki sposób możemy w dzieciach rozwijać wyżej wymienione umiejętności? Oczywiście przez zabawę! Szczególnie ważne są zabawy w role, które pozwalają odkrywać reguły związane z daną postacią, np. mamy, policjanta, złodzieja, kierowcy, ulubionego bohatera z bajki itp. W zabawie dziecko nie działa zgodnie z narzuconymi z zewnątrz zasadami, ale samo je ustanawia. Dzieci poznają poprzez zabawę różne role społeczne, rodzinne i zawodowe. Dziecko eksploruje też własną tożsamość płciową – dziewczynki zwykle odgrywają role kobiece, a chłopcy męskie. Aktywność zabawowa stanowi również okazję do nawiązywania nowych kontaktów społecznych z rówieśnikami. Pod koniec okresu przedszkolnego dzieci zdolne są do zabaw zespołowych, dla których charakterystyczne jest ustalanie wspólnego celu i planu działania. Zabawy tematyczne wymagają od uczestników negocjowania i kompromisu, co przyczynia się do rozwoju współpracy z innymi. Ponadto w zabawie występuje podwójny plan doznań – dziecko odgrywa przeżycia bohatera, a jednocześnie samo przeżywa odgrywaną rolę. Dzięki temu uczy się ono regulować własne emocje i rozumieć uczucia innych. Przykłady zabaw tematycznych w grupie Arka Noego – dzieci losują karteczki ze zwierzętami i na sygnał zwierzę naśladują. Po tym odgłosie muszą odnaleźć swoją parę. Kto woła? – dzieci siadają w kręgu, jedno dziecko powinno być odwrócone tyłem i siedzieć poza kręgiem. Wyznaczona osoba cicho woła dziecko spoza kręgu. Dziecko ma wskazać tego kolegę i powiedzieć jego imię. Ogonek – dzieci dostają kawałek sznurka z doklejonym na końcu kawałkiem taśmy klejącej i muszą z zawiązanymi oczami podejść i trafić w namalowane, dowolne zwierzę. Wcześniej dziecko zostało kilkakrotnie obrócone wokół własnej osi. Ważne , by inne dzieci, wołając nakierowywały dziecko z ogonkiem.

Węzeł gordyjski – dzieci stają z zamkniętymi oczami w kole. Następnie z wyciągniętymi przed siebie rękami ruszają do środka koła i łączą się z innymi uczestnikami tworząc węzeł, który trzeba rozwiązać nie puszczając rąk. Podsumowując i czerpiąc z doświadczenia pracy w szkole, pragnę podkreślić, iż dzieci potrafiące budować szczere relacje z rówieśnikami w przedszkolu już na starcie w szkole osiągną lepsze wyniki nie tylko w nauce, ale wzbogacone o ważne wartości moralne wynikające z prawidłowego rozwoju emocjonalnego, będą szczęśliwszymi uczniami, a później dorosłymi.

Karolina Stanisz