Dr hab. Jerzy Pysiak

Dr hab. Jerzy Pysiak Egzamin z historii średniowiecznej Egzamin A Znajomość faktografii ze wskazanych podręczników. Znajomość 6-8 opracowań oraz 1 wybranego źródła – wybór do ustalenia z egzaminatorem. Podręczniki: Moduł I – wszystkie pozycje obowiązkowe  A. Buko, Archeologia Polski średniowiecznej + Wielka historia Polski, t. 2: J. Wyrozumski, VIII w. – 1370, t. 3: K. Baczkowski, 1370 – 1506 Moduł II – do wyboru:  R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze  T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze – jednak wydanie nie wcześniejsze niż wydanie XVI, poprawione i uzupełnione, Warszawa 2005 + B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza Moduł III – do wyboru:  P. Skubiszewski, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku  G. Henderson, Wczesne średniowiecze + O. von Simson, Katedra gotycka  G. Henderson, Wczesne średniowiecze + G. Duby, Czasy katedr  J. Kowalski, A. Loba, M. Loba, J. Prokop, Dzieje kultury francuskiej (tylko część autorstwa J. Kowalskiego)  T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów + Z. Świechowski, Architektura romańska w Polsce  Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata  Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., pod red. B. Geremka  R. Kiersnowski, Moneta w kulturze wieków średnich  T. Michałowska, Średniowiecze (seria: Wielka historia literatury polskiej) + Literatura i kultura późnego średniowiecza w Polsce, pod red. T. Michałowskiej Moduł IV – jedna pozycja do wyboru  I. Wood, Królestwa Merowingów. Władza – społeczeństwo – kultura 450-751  R. McKitterick, Królestwa Karolingów. Władza – konflikty – kultura 751-987  E. M. Hallam, J. Everard, Francja w czasach Kapetyngów 987-1328  B. Yorke, Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów 600-900  A. Forte, R. Oram, F. Pedersen, Państwa Wikingów. Podboje, władza, kultura. Wiek IX – XI  G. G. Coulton, Panorama średniowiecznej Anglii  J.-Cl. Maire Vigueur, Rycerze i mieszczanie. Wojna, konflikty i społeczeństwo w średniowiecznych Włoszech XII – XIII wiek  S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu 500-1500  J. Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium  G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum  R. Browning, Cesarstwo bizantyńskie  J. Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda  J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy  R. Bartlett, Tworzenie Europy



J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy

Moduł V – jedna pozycja do wyboru  M. Dillon, N. K. Chadwick, Ze świata Celtów  J. Danecki, Arabowie  M. M. Dziekan, Dzieje kultury arabskiej (do końca XV wieku)  Morris, Świat Księcia Promienistego  L. Gumilow, Od Rusi do Rosji  L. Gumilow, Dzieje dawnych Turków  P. M. Holt, Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku Monografie: Moduł I – jedna pozycja do wyboru  P. Riché, Edukacja i kultura w Europie zachodniej VI – VIII wiek  M. McCormick, Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej 300-900  B. Zientara, Świt narodów europejskich  Kultura opactwa Sankt Gallen, wyd. W. Vogel  Ch. Lelong, Życie codzienne w Galii Merowingów + Narodziny średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza  P. Riché, Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego  A. Pieniądz, Tradycja i władza. Królestwo Włoch pod panowaniem Karolingów 774-875  K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa Moduł II – jedna pozycja do wyboru  J. Strzelczyk, Otton III + J. Fried, Otton III i Bolesław Chrobry. Miniatura dedykacyjna z Ewangeliarza z Akwizgranu, zjazd gnieźnieński a królestwa polskie i węgierskie  J. Strzelczyk, Otton III + G. Althoff, Ottonowie. Władza królewska bez państwa  S. Reynolds, Lenna i wasale. Reinterpretacja średniowiecznych źródeł  M. Bloch, Społeczeństwo feudalne  G. Koziol, Błaganie o przebaczenie i łaskę. Porządek rytualny i polityczny wczesnośredniowiecznej Francji  P. Zumthor, Wilhelm Zdobywca  K. Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku  M. Pacaut, Dzieje Cluny Moduł III – jedna pozycja do wyboru  S. Trawkowski, Opuscula medievistica. Studia nad historią społeczną Polski wczesnopiastowskiej. Studia nad historią społeczną Polski wczesnopiastowskiej  H. Ludat, Słowianie – Niemcy – Europa  Polska pierwszych Piastów, pod red. T. Manteuffla + Polska dzielnicowa i zjednoczona, pod red. A. Gieysztora  B. Kürbis, Na progach historii + B. Kürbis, Na progach historii II  R. Michałowski, Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej Polski X-XIII wieku  R. Michałowski, Zjazd gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego  T. Wojciechowski, Szkice historyczne jedynastego wieku + G. Labuda, Szkice historyczne XXI wieku  J. Dobosz, Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku

 

T. Kiersnowska, R. Kiersnowski, Życie codzienne na Pomorzu wczesnośredniowiecznym: wiek X-XII R. Kiersnowski, Życie codzienne na Śląsku w wiekach średnich

Moduł IV – jedna pozycja do wyboru  Monarchia w średniowieczu. Władza nad ludźmi, władza nad terytorium, pod red. J. Pysiaka, A. Pieniądz-Skrzypczak i M. R. Pauka  Europa barbarica, Europa christiana, pod red. R. Michałowskiego + Christianitas Romana, pod red. K. Skwierczyńskiego  A. Guriewicz, Kultura i społeczeństwo średniowiecznej Europy. Exempla XIII wieku  E. Faral, Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika Świętego  K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej  M. Gładysz, Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII-XIII wieku  Z. Dalewski, Władza, przestrzeń, ceremoniał. Miejsce i uroczystość inauguracji władcy w Polsce średniowiecznej do końca XIV w.  S. Gawlas, O kształt zjednoczonego królestwa  J. Le Goff, Święty Ludwik  M. Bloch, Królowie cudotwórcy. Studium na temat nadprzyrodzonego charakteru przypisywanego władzy królewskiej, zwłaszcza we Francji i w Anglii  E. Kantorowicz, Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej  G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz. Małżeństwo w feudalnej Francji + G. Duby, Damy XII wieku  Rozkwit średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza + Schyłek średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza  J. Soszyński, Sacerdotium – Imperium – studium. Władze uniwersalne w późnośredniowiecznych kronikach martyniańskich Moduł V – jedna pozycja do wyboru  M. Barber, Katarzy + M. Lambert, Średniowieczne herezje  M. Barber, Katarzy + T. Manteuffel, Narodziny herezji  T. Manteuffel, Narodziny herezji + M. Lambert, Średniowieczne herezje  C. H. Lawrence, Monastycyzm średniowieczny  Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, pod red. A. Pieniądz-Skrzypczak i J. Pysiaka  Historia chrześcijaństwa, t. 4: Biskupi, mnisi i cesarze 610-1054  Historia chrześcijaństwa, t. 5: Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054-1274  J. Le Goff, Narodziny Czyśćca  Wyobraźnia średniowieczna, pod red. T. Michałowskiej + J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni  K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza  H. Samsonowicz, Życie miasta średniowiecznego + A. Jelicz, Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie  Dzieje Mazowsza do 1526 r., pod red. H. Samsonowicza Moduł VI – jedna pozycja do wyboru  B. Tuchman, Odległe zwierciadło  J. Huizinga, Jesień średniowiecza  M. Mollat, Średniowieczny rodowód nowożytnej Francji

     

H. Manikowska, Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza M. Defourneaux, Życie codzienne we Francji w czasach Joanny d’Arc B. Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona I. Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały + B. Beus, Florencja. Świat miasta – miasto świata M. Małowist, Konkwistadorzy portugalscy H. Samsonowicz, Złota jesień polskiego średniowiecza

Źródła: Moduł I – jedna pozycja do wyboru  Bruno z Kwerfurtu, Żywot Pięciu Braci Męczenników, przełożyła E. Szwarcenberg-Czerny, wstęp J. Spież OP, R. Witkowski lub w: Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, przekład i komentarz K. Abgarowicz + B. Kürbis, Purpurae passionis aureus finis. Brun z Kwerfurtu i Pięciu Braci eremitów, w: B. Kürbis , Na progach historii II, s. 163-180 + M. Sosnowski, Kategorie związane z misją i męczeństwem w pismach św. Brunona z Kwerfurtu, w: Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, pod red. D. A. Sikorskiego, A. M. Wyrwy, Poznań-Warszawa 2006, s. 205230; M. Sosnowski, Co wiadomo o lokalizacji pustelni tzw. Pięciu Braci?, „Roczniki Historyczne”, t. LXXI (2005), s. 7-30  Anonim, tzw. Gall, Kronika polska, przełożył R. Grodecki, wstęp i komentarz M. Plezia  Kronika wielkopolska, przekład K. Abgarowicz, wstęp i komentarze: B. Kürbisówna  Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, przełożyła J. Pleziowa, wstęp i komentarz M. Plezia  Księga Henrykowska, przekład, wstęp i komentarz R. Grodecki  Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. 6, księga 10: 1370-1405 lub t. 8, księga 11: 1413-1430, lub t. 9, księga 11-12: 1431-1444, lub t. 10, księga 12: 14451462, lub t. 11, księga 12: 1462-1480 Moduł II – jedna pozycja do wyboru  Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, przełożyli K. Liman, ks. Teofil Richter, wstęp, opracowanie i komentarz D. A. Sikorski  Einhard, Życie Karola Wielkiego, przełożył J. Parandowski, wstęp A. Gieysztor + R. McKitterick, Królestwa Karolingów. Władza – konflikty – kultura 751-987, rozdz. I, II i III  Paweł Diakon, Historia Longobardów, przekład, wstęp i komentarz I. Lewandowski  Żegluga świętego Brendana opata, przełożył I. Lewandowski, wstęp i komentarz J. Strzelczyk + M. Dillon, N. K. Chadwick, Ze świata Celtów, rozdz. 8  Pieśń o Rolandzie, przełożył T. Żeleński (Boy), wstęp i komentarz A. Drzewicka (Biblioteka Narodowa, seria II, nr 233) + J. Kowalski, A. Loba, M. Loba, J. Prokop, Dzieje kultury francuskiej, s. 122-152  Wipon, Chwalebne czyny cesarza Konrada II, przełożyła E. Milkamanowicz, wstęp J. Sochacki + G. Althoff, Potęga rytuału lub G. Althoff, Ottonowie. Władza królewska bez państwa  Anonim, Dzieje pierwszej krucjaty, przekład i komentarz K. Estreicher + T. Asbridge, Pierwsza krucjata. Nowe spojrzenie  Edda poetycka, przekład, wstęp i komentarz A. Załuska-Strombergowa (Biblioteka Narodowa, seria II, nr 214)  Saga o Gunnlaugu Wężowym Języku, przekład, wstęp i komentarz A. Załuska-Strombergowa (Biblioteka Narodowa, seria II, nr 157) + E. Roesdahl, Historia wikingów lub A. Forte, R. Oram, F. Pedersen, Państwa Wikingów. Podboje, władza, kultura. Wiek IX – XI



 









  

 

Tristan i Izolda, przekład, wstęp i komentarz J. Gorecka-Kalita (Biblioteka Narodowa, seria II, nr 254) + M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i w Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu J. Sokolski, Pielgrzymi do Piekła i Raju, t. I (źródła i komentarz) Kanony soboru powszechnego (do wyboru: Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II lub Vienne + Wstęp i komentarz), wyd. w: Dokumenty soborów powszechnych, t. II (869-1312), wyd. Ks. A. Baron, Ks. H. Pietras SJ Marie de France, Opowieści, w: Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przełożyła A. Tatarkiewicz, wstęp i komentarz Z. Czerny + M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i w Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu Chrétien de Troyes, Percewal z Walii czyli opowieść o Gralu, w: Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przełożyła A. Tatarkiewicz, wstęp i komentarz Z. Czerny + M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i w Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu Chrétien de Troyes, Percewal z Walii czyli opowieść o Gralu, w: Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przełożyła A. Tatarkiewicz, wstęp i komentarz Z. Czerny + R. Sh. Loomis, Graal. Od celtyckiego mitu do symbolu chrześcijańskiego Chrétien de Troyes, Percewal z Walii czyli opowieść o Gralu, w: Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przełożyła A. Tatarkiewicz, wstęp i komentarz Z. Czerny + M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i w Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu Brunetto Latini, Skarbiec wiedzy, przekład i opracowanie M. Frankowska-Terlecka, T. Giermak-Zielińska Jan di Piano Carpini, Historia Mongołów, w: J. Strzelczyk, Spotkanie dwóch światów. Stolica Apostolska a świat mongolski w połowie XIII wieku + Wstęp i komentarze Benedykt Polak, Sprawozdanie, C. de Bridia, Historia Tatarów, korespondencja papieży Innocentego IV i Aleksandra IV z władcami mongolskimi, „Opis krajów”(Descriptio terrarum), w: J. Strzelczyk, Spotkanie dwóch światów. Stolica Apostolska a świat mongolski w połowie XIII wieku + Wstęp i komentarze Fernão Lopes, Kroniki królewskie, przekład i komentarz J. Z. Klave François Villon, Wielki Testament + B. Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona

Egzamin B Znajomość podstawowej faktografii ze wskazanych podręczników Moduł I – wszystkie pozycje obowiązkowe  Buko, Archeologia Polski średniowiecznej; Wielka historia Polski, t. 2: J. Wyrozumski, VIII w. – 1370, t. 3: K. Baczkowski, 1370 – 1506 Moduł II – do wyboru:  R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze  T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze – jednak wydanie nie wcześniejsze niż wydanie XVI, poprawione i uzupełnione, Warszawa 2005 + B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza Moduł III – jedna pozycja do wyboru  P. Skubiszewski, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku  G. Henderson, Wczesne średniowiecze + O. von Simson, Katedra gotycka  G. Henderson, Wczesne średniowiecze + G. Duby, Czasy katedr  J. Kowalski, A. Loba, M. Loba, J. Prokop, Dzieje kultury francuskiej (tylko część autorstwa J. Kowalskiego)

    

T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów + Z. Świechowski, Architektura romańska w Polsce Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., pod red. B. Geremka R. Kiersnowski, Moneta w kulturze wieków średnich T. Michałowska, Średniowiecze (seria: Wielka historia literatury polskiej)

Moduł IV – jedna pozycja do wyboru  I. Wood, Królestwa Merowingów. Władza – społeczeństwo – kultura 450-751  R. McKitterick, Królestwa Karolingów. Władza – konflikty – kultura 751-987  E. M. Hallam, J. Everard, Francja w czasach Kapetyngów 987-1328  J. Kowalski, A. Loba, M. Loba, J. Prokop, Dzieje kultury francuskiej (tylko część autorstwa J. Kowalskiego)  B. Yorke, Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów 600-900  A. Forte, R. Oram, F. Pedersen, Państwa Wikingów. Podboje, władza, kultura. Wiek IX – XI  G. G. Coulton, Panorama średniowiecznej Anglii  J.-Cl. Maire Vigueur, Rycerze i mieszczanie. Wojna, konflikty i społeczeństwo w średniowiecznych Włoszech XII – XIII wiek  S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu 500-1500  J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy Moduł V – jedna pozycja do wyboru  M. Dillon, N. K. Chadwick, Ze świata Celtów  J. Danecki, Arabowie  M. M. Dziekan, Dzieje kultury arabskiej (do końca XV wieku)  I. Morris, Świat Księcia Promienistego  L. Gumilow, Od Rusi do Rosji  L. Gumilow, Dzieje dawnych Turków  P. M. Holt, Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku  J. Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium  G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum  R. Browning, Cesarstwo bizantyńskie  J. Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda  J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy  C. H. Lawrence, Monastycyzm średniowieczny  Moduł VI – jedna pozycja do wyboru  B. Tuchman, Odległe zwierciadło  J. Huizinga, Jesień średniowiecza  M. Mollat, Średniowieczny rodowód nowożytnej Francji  H. Manikowska, Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza  M. Defourneaux, Życie codzienne we Francji w czasach Joanny d’Arc  B. Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona  I. Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały + B. Beus, Florencja. Świat miasta – miasto świata  M. Małowist, Konkwistadorzy portugalscy  H. Samsonowicz, Złota jesień polskiego średniowiecza