Dzik - zagęszczenie Inwentaryzacja zwierzyny

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami 1. Inwentaryzacja zwierzyny 2. Określanie stanu zwierzyny przed sezonem polowań

3. Planowanie łowieckie

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Ocena liczebność zwierzyny – inwentaryzacja Metoda bezpośrednia Wtedy gdy mamy kontakt z żywą zwierzyną Metoda pośrednia Wtedy kiedy mamy kontakt ze śladami bytowania zwierzyny Metoda bezwzględna Wtedy inwentaryzacja odnosi się do powierzchni Metoda względna Wtedy inwentaryzacja nie odnosi się do powierzchni

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody bezpośrednie i względne Liczenia lotnicze Liczenia na żerowiskach Wiosenne liczenia saren Całoroczne obserwacje

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody pośrednie i bezwzględne Otropienia oddziałów Rejestracja żeremi bobrowych Liczenie koloni borsuków Liczenie grup bobków jeleniowatych

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody pośrednie i względne Tropienie na transektach Oznaczanie DNA z odchodów Rejestracja ryczących byków Liczenia głosów tokujących kogutów

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody bezpośrednie i bezwzględne • Pędzenia próbne • Taksacja pasowa zajęcy • Taksacja pasowa kuropatw

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami

Pędzenia próbne – symulacja (Borkowski i in. 2011) Na podstawie empirycznych danych określono rozkład opisujący sposób rozmieszczenia jeleni i saren w terenie  Wirtualny las  Testowano wpływ: zagęszczenia, wielkości ugrupowań, skupiskowości rozmieszczenia, pow. miotów, % pokrycia powierzchni pędzeniami 

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Czynniki wpływające na dokładność metod inwentaryzacji: 1. Procent powierzchni uwzględniony jako powierzchnia próbna 2. Zagęszczenie gatunku 3. System przestrzennego rozmieszczenia populacji 4. Warunki atmosferyczne 5. Przygotowanie osób – liczba i kompetencje Wpływ zagęszczenia saren na błąd pomiaru

100

Indeks dokładności (%)

80

60

40 Within 30% - mean pędzeń 30% powierzchni

20

20% powierzchni Within 20% - mean pędzeń 10% powierzchni Within 10% - mean pędzeń

poniżej 10% powierzchni pędzeń

-

Within 10% - worst case

0 0

5

10

15

Zagęszczenie (N osobników / 100ha)

20

25

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami MŚ

Zapewnienie udziału przedstawicieli MSWiA oraz MRiRW, nadzór nad wykonaniem inwentaryzacji

ZG PZŁ, DGLP

Koordynacja działań oraz opracowanie wyników do dnia 10.11.2016 r.

ZO PZŁ, RDLP

Wybór powierzchni próbnych (0512.10.16r.) oraz zapewnienie koordynacji działań logistycznych

Nadleśnictwa, Koła łowieckie

Wykonanie pędzeń (13.10-06.11.2016) z udziałem przedstawicieli MSWiA, MRiRW, organizacji pozarządowych oraz samorządów

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami

Pędzenia próbne

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Pędzenia próbne Pędzenia muszą być wykonywane na terenie RDLP w jednym okresie czasu. Powierzchnia pędzeń próbnych musi stanowić min 10% powierzchni nadleśnictwa, (RDLP) - dobór powierzchni musi być losowy (można zastosować powierzchnie wylosowane przy poprzedniej inwentaryzacji). W pędzeniach muszą uczestniczyć myśliwi i leśnicy z danego terenu. (optymalna proporcja 1:1) oraz przedstawiciele MSWiA, MRiRW, organizacji pozarządowych oraz samorządów.

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik – okręgi PZŁ

Liczebność i pozyskanie dzików w Polsce w sezonach 2005/062015/16

Pozyskanie dzików w okręgach łowieckich w sezonie 2014/15 (sztuki na 1000 ha powierzchni ogólnej)

Liczebność

Pozyskanie

Tys. osobników

250

200

150

100

50

Sezon 10 3

2015/16

2014/15

2013/14

2012/13

2011/12

2010/11

2009/10

2008/09

2007/08

2006/07

24

2005/06

0

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - województwa Województwo

Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Powierzchnia ogólna (ha)

1603761 1495962 2166124 1055538 1573343 1137270 3014942 753452 1208385 1670954 1641237 929607 1037243 2068493 2461971 1882548

Powierzchnia leśna (ha)

493474 355677 570397 542483 346563 353654 717215 214568 495508 456953 626073 358183 320145 602817 693776 740469

Stan populacji na 10.III.2016

20448 11931 12694 16110 7970 4889 17808 8878 8670 6677 17942 8734 5391 21590 25075 33962

Zagęszczenie na 1000ha obwodu

12,75 7,98 5,86 15,26 5,07 4,30 5,91 11,78 7,17 4,00 10,93 9,40 5,20 10,44 10,18 18,04

Zagęszczenie na 1000ha powierzchni leśnej obwodu

41,44 33,54 22,25 29,70 23,00 13,82 24,83 41,38 17,50 14,61 28,66 24,38 16,84 35,82 36,14 45,87

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Województwo

Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem

Liczba Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent obwodów obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z łowieckich zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem dzierżawionych dzika poniżej dzika poniżej dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. przez koła 0,5/km2 0,5/km2 = % 0,5/km2 0,5/km2 = % 1/km2 1/km2 = % 1,5/km2 1,5/km2

360 251 321 204 305 241 585 147 206 294 306 207 203

36 76 156 2 182 163 278 34 75 210 46 54 128

10,00 30,28 48,60 0,98 59,67 67,63 47,52 23,13 36,41 71,43 15,03 26,09 63,05

324 175 165 202 123 78 307 113 131 84 260 153 75

90,00 69,72 51,40 99,02 40,33 32,37 52,48 76,87 63,59 28,57 84,97 73,91 36,95

226 82 34 172 25 26 95 74 36 11 150 83 18

62,78 32,67 10,59 84,31 8,20 10,79 16,24 50,34 17,48 3,74 49,02 40,10 8,87

120 24 9 98 5 6 32 44 14 1 71 36 8

33,33 9,56 2,80 48,04 1,64 2,49 5,47 29,93 6,80 0,34 23,20 17,39 3,94

334 466 268 4698

54 134 0 1628

16,17 28,76 0,00 34,65

280 332 268 3070

83,83 71,24 100,00 65,35

148 216 248 1644

44,31 46,35 92,54 34,99

63 110 169 810

18,86 23,61 63,06 17,24

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy

Bialskopodlaski Białostocki Bielski Bydgoski Chełmski Ciechanowski Częstochowski Elbląski Gdański Gorzowski Jeleniogórski Kaliski Katowicki Kielecki

Liczba obwodów

80 164 76 144 56 114 85 89 143 116 80 89 106 170

Liczba obwodów poniżej 0,5 km2

29 89 29 24 18 43 20 20 23 2 5 48 28 113

Liczba % poniżej obwodów % pomiędzy Suma z Pow. % powyżej 1 0,5km2 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 1=1 km2 1km2

36,25 54,27 38,16 16,67 32,14 37,72 23,53 22,47 16,08 1,72 6,25 53,93 26,42 66,47

37 64 30 66 28 48 35 17 58 14 27 28 24 44

46,25 39,02 39,47 45,83 50,00 42,11 41,18 19,10 40,56 12,07 33,75 31,46 22,64 25,88

14 11 17 54 10 23 30 52 62 100 48 13 54 13

17,50 6,71 22,37 37,50 17,86 20,18 35,29 58,43 43,36 86,21 60,00 14,61 50,94 7,65

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy

Koniński Koszaliński Krakowski Krośnieński Legnicki Leszczyński Lubelski Łomżyński Łódzki Nowosądecki Olsztyński Opolski Ostrołęcki Pilski Piotrkowski

Liczba obwodów

76 106 60 51 74 50 97 82 52 72 183 131 112 116 109

Liczba obwodów poniżej 0,5 km2

47 0 32 29 7 13 49 79 33 59 26 32 73 5 49

% poniżej 0,5km2

61,84 0,00 53,33 56,86 9,46 26,00 50,52 96,34 63,46 81,94 14,21 24,43 65,18 4,31 44,95

Liczba obwodów % pomiędzy Suma z Pow. % powyżej 1 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 1=1 km2 1km2

22 10 16 22 16 18 40 3 15 12 61 35 34 15 47

28,95 9,43 26,67 43,14 21,62 36,00 41,24 3,66 28,85 16,67 33,33 26,72 30,36 12,93 43,12

7 96 12 0 51 19 8 0 4 1 96 64 5 96 13

9,21 90,57 20,00 0,00 68,92 38,00 8,25 0,00 7,69 1,39 52,46 48,85 4,46 82,76 11,93

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy Płocki Poznański Przemyski Radomski Rzeszowski Siedlecki Sieradzki Skierniewicki Słupski Suwalski Szczeciński Tarnobrzeski Tarnowski Toruński Wałbrzyski Warszawski Włocławski Wrocławski Zamojski Zielonogórski

Liczba obwodów 66 173 59 123 64 134 80 61 109 132 100 76 64 71 76 54 63 118 74 118

Liczba obwodów poniżej 0,5 km2 40 24 13 50 24 73 62 30 3 64 0 39 43 24 8 11 33 14 49 0

Liczba % poniżej obwodów % pomiędzy Suma z Pow. 1 % powyżej 1 0,5km2 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 =1 km2 1km2 60,61 22 33,33 4 6,06 13,87 42 24,28 107 61,85 22,03 20 33,90 26 44,07 40,65 47 38,21 26 21,14 37,50 34 53,13 6 9,38 54,48 53 39,55 8 5,97 77,50 18 22,50 0 0,00 49,18 15 24,59 16 26,23 2,75 28 25,69 78 71,56 48,48 57 43,18 11 8,33 0,00 5 5,00 95 95,00 51,32 30 39,47 7 9,21 67,19 14 21,88 7 10,94 33,80 28 39,44 19 26,76 10,53 21 27,63 47 61,84 20,37 16 29,63 27 50,00 52,38 18 28,57 12 19,05 11,86 30 25,42 74 62,71 66,22 23 31,08 2 2,70 0,00 19 16,10 99 83,90

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Problemy związane z ograniczeniem populacji dzików Czynniki przyrodnicze: • produkcja rolna – struktura upraw, udział kukurydzy w produkcji rolnej • klimat – okres zalegania pokrywy śnieżnej, warunki atmosferyczne podczas pełni • liczebność populacji • choroby – ASF, CSF itp. • struktura socjalna – stosunek płci oraz udział osobników w grupach wiekowych Czynniki społecznoetyczne:

• regulacje prawne – możliwość wykonywania polowania • wysokość szkód w płodach i uprawach rolnych – czynnik determinujący myśliwych • dokarmianie dzików – szczególnie w okresach braku niedoboru pokarmu • planowanie łowieckie – przyjęte założenia w zakresie przyrostu zrealizowanego

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Problemy związane z ograniczeniem populacji - na przykładzie populacji dzików Wybiórcze wykonywanie zatwierdzonych planów łowieckich 1. Oszczędzanie samic 2. Preferowanie odstrzału męskich przelatków

3. Sztuczne zaburzanie struktury płci w populacji, poprzez celowy odstrzał samców np. trofea 4. Zaburzanie struktury wiekowej populacji, poprzez odstrzał w większości młodych osobników (warchlaki – użytek własny)

5. Dokarmianie dzików w okresie zimowym, a w skrajnych przypadkach przez cały łowiecki rok gospodarczy

Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Brak odstrzału (3 lata) 9000000

Przyrost zrealizowany 8000000

7668000

50%

100%

200%

7000000

6000000

5000000

4000000

3000000

2556000 2272000

2000000 852000

1000000

958500

284000

0 2015

2016

2017

2018