Prezentacja-o-wszawicy

WSZAWICA GŁOWOWA Opracowanie: lek. Magdalena Gudzińska Oddział Nadzoru Epidemiologii WSSE w Warszawie

WSZY

Anoplura

 Typ stawonogi – gromada owady  Pasożyty ssaków, ptaków, ryb (są specyficzne gatunkowo)

 Pokarm: krew żywiciela

Cykl życiowy wszy ludzkiej cz.I  Owady hemimetaboliczne = przeobrażenie niezupełne = formy larwalne podobne do dorosłej, lecz mniejsze

 Pełen rozwój trwa ok. 3 tygodni (12-28 dni)  Jajo->3 formy larwalne (nimfy)->->->osobnik dorosły

 Każde stadium pobiera krew  Samica znosi do 300 jaj (gnid) w ciągu życia wyłącznie na żywicielu

Cykl życiowy wszy ludzkiej cz.II

Występowanie

cz.I

 Ułatwione przenoszenie - zbiorowiska ludzkie (przedszkola, szkoły, internaty, koszary, domy pomocy społecznej)  Sprzyjają:

- stłoczenie - klimat zimny i umiarkowany (czapki, ciężka odzież)  Najczęściej zarażają się dzieci w wieku

3-12 lat („kontaktowe” zabawy, nie w pełni wyrobione nawyki higieniczne)

Drogi przenoszenia  Kontakt bezpośredni  Wspólne przedmioty : - szczotki, spinki, grzebienie etc.,

- ubrania, nakrycia głowy, - pluszowe zabawki, - pościel, materace

Jak wygląda wszawica głowowa  Dorosłe wszy i nimfy mogą być słabo widoczne –> bytują za uszami, na ciemieniu i potylicy -> z włosów wypadają tylko osobniki martwe  Gnidy ->przyklejone blisko nasady włosów Zdjęcie: Duale Reihe Pädiatrie, Thieme Verlag 2002

Jak rozpoznać wszawicę głowy:  Skóra głowy pokryta grudkami  Swędzenie, zaczerwienienie skóry głowy,

szczególnie przy linii włosów i za uszami -może nie być silne we wczesnym okresie choroby  Widoczne są gnidy: -małe, owalne, szarobiałe -przyklejone do włosa blisko nasady -nie dają się wytrząsnąć, oddzielić palcami

 Mogą występować przeczosy (=ranki w wyniku drapania)

Jak zobaczyć gnidy: - obejrzeć włosy pod lupą, przy dobrym

świetle, rozczesując tak, żeby odsłonić skórę głowy - gnidy nie dają się wyczesać bez rozpuszczenia cementu, którym są przyklejone do włosa. Umyć wodą z octem 6% - martwe dorosłe osobniki można wyczesać na jasną tkaninę gęstym grzebieniem wesz ludzka żyje ok. 6 tygodni

Leczenie wszawicy – ogólne zasady  Należy zdiagnozować i leczyć wszystkie

zarażone osoby z kontaktu (rodzina pacjenta)  Preparaty lecznicze niszczą tylko dojrzałe owady,  zatem należy też stosować środki mechanicznie

usuwające gnidy  oraz w odpowiednim czasie powtórzyć kurację

zwalczającą formy dorosłe

Leczenie farmakologiczne  Preparaty do stosowania miejscowego (żele, lotiony, szampony, kremy)  W Polsce dostępne bez recepty  Substancje czynne:

- Permetryna mniej toksyczna – lepsza do stosowania u dzieci

- Lindan

Leczenie farmakologiczne –preparaty ziołowe  Nalewka z ziela bertramu (tinctura pyrethri)  Delacet (nalewka z ziela ostróżeczki

i kwas octowy)  W obu toksyczne alkaloidy i wysokie stężenie

etanolu – mają działanie drażniące, nie zalecane do stosowania u młodszych dzieci

Niektóre popularne preparaty lecznicze  zawierające permetrynę:

- PIPI: pianka, lotion, lotion+żel - NIX: szampon-żel  zawierające lindan:

- JACUTIN: emulsja, żel Do preparatów często dołączony jest specjalny, bardzo gęsty grzebień do wyczesywania gnid

Leczenie farmakologiczne – środki ostrożności  Bezwzględnie przestrzegać zaleceń co do sposobu użycia (właściwa aplikacja i czas działania, ewentualne powtarzanie kuracji)  Podczas leczenia nie stosować kosmetyków – mogą zwiększać wchłanianie substancji czynnej przez skórę  Lindan można stosować u dzieci > 6 rż.,

permetrynę > 3 rż.  Brak dokładnych wskazań wiekowych dla preparatów ziołowych  U dzieci < 3 rż. zalecane mechaniczne usuwanie gnid

Usuwanie gnid  wypłukać włosy roztworem ciepłej wody z

octem (łyżka stołowa octu na 500ml wody)

 wyczesać gnidy gęstym grzebieniem  grzebień starannie oczyścić zamrażanie lub spirytus – 1h, lub wygotować, lub wymyć bardzo gorącą wodą z detergentem

Postępowanie z rzeczami osobistymi cz. I  Wszy nie bytują poza ciałem żywiciela  Ozdoby włosów, szczotki – wygotować lub zniszczyć  Ubrania, pościel – wyprać w temp. co najmniej 60’C lub chemicznie, wyprasować żelazkiem z parą wodną (200’C) szczególnie przy szwach

Postępowanie z rzeczami osobistymi cz. II

 Koce, poduszki - spryskać preparatem

owadobójczym z permetryną i szczelnie zamknąć na 14 dni w foliowym worku  Odkurzyć podłogę i meble

Zapobieganie ponownemu zakażeniu  Systematycznie sprawdzać włosy dziecka (rodzice, ewentualnie za ich zgodą pielęgniarka/higienistka szkolna)  Dopilnować, żeby dziecko nie pożyczało

czapek, spinek, grzebieni, szczotek  Długie włosy dziecka powinny być upinane lub zaplatane. Związane gumką.  NIE NALEŻY STOSOWAĆ PROFILAKTYCZNIE LEKÓW PRZECIW WSZAWICY (toksyczność, powstawanie oporności)

Czego nie należy robić  NIE należy golić głowy chorego  NIE wolno stosować u ludzi preparatów

przeciw wszawicy przeznaczonych dla zwierząt (niebezpieczne dla ludzi stężenia substancji czynnej)

 NIE wolno piętnować dziecka z wszawicą i

jego rodziny – wszawica może wystąpić także pomimo dobrego poziomu higieny osobistej

Strony z informacjami na temat profilaktyki wszawicy  W Polsce: www.wsse.waw.pl i strony innych

Wojewódzkich i Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych  Stanowisko Departamentu Matki i Dziecka w Ministerstwie Zdrowia  Stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczące profilaktyki i zwalczania wszawicy  Ale wszawica to nie tylko nasz problem:

- www.headlice.org - USA - www.lusfrinorge.no – Norwegia (informacje dostępne też w jęz. angielskim)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ lek. Magdalena Gudzińska Oddział Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie