rozwoj czlowieka

Około 10-30% populacji jest dotknięta bezpłodnością, natomiast około 20% par ma trudności z poczęciem dziecka. Problemy pojawiają się u coraz większej liczby par i są one często wynikiem niekorzystnych zmian cywilizacyjnych, nieprawidłowej diety, zmęczenia i stresu czy zanieczyszczonego środowiska, które zakłócają płodność, naturalne cykle kobiety i procesy spermatogenezy u mężczyzn.

Kiedy dochodzi do ciąży cykliczne funkcje jajników i macicy zostają przerwane. Ciałko żółte nie degeneruje, nie zachodzi menstruacja, a ściana macicy pogrubia się umożliwiając implantację (zagnieżdżenie) i jego dalszy rozwój (bruzdkowanie zarodek).

Bruzdkowanie zarodka człowieka. a) przedjądrza męskie i żeńskie przed połączeniem, b) stadium dwukomórkowe, c) stadium ośmiokomórkowe, d) dalsze bruzdkowanie prowadzi do stadium moruli.

ok. 7 dnia po zapłodnieniu blastocysta przemieszcza się do odpowiedniego miejsca w macicy, gdzie rozpoczyna zagnieżdżanie. Komórki trofoblastu namnażają się i wnikają w błonę śluzową macicy.

ok. 45 dnia zarodek wraz z błonami płodowymi ma rozmiar piłeczki pingpongowej, ale matka wciąż może nie wiedzieć ze jest w ciąży. Owodnia wypełniona płynem owodniowym otacza zarodek i chroni go przed uszkodzeniem. Worek żółtkowy staje się częścią powstającego sznura pępowinowego. Ustala się przepływ krwi przez sznur pępowinowy do łożyska.

Owodnia - tworząca bezpośrednią warstwę okrywającą zarodek (gadów, ptaków i ssaków), zwanych owodniowcami. Owodnię wypełnia płyn surowiczy (węglowodany, tłuszcze wykorzystywane przez zarodek) tworzący tzw. wody płodowe, wydzielane przez komórki warstwy wewnętrznej owodni ( chroni płód przed urazami mechanicznymi i uciskami, a także utratą wilgotności, może dostosowywać się położeniem do ciała matki. Omocznia - (u gadów, ptaków i ssaków), pełniąca rolę zbiornika produktów przemiany materii zarodka. Powstaje wskutek uwypuklenia jelita zarodkowego. U gadów i ptaków bierze również udział w procesach oddechowych zarodka, u ssaków narząd szczątkowy, który zanika we wczesnym okresie ciąży, a jej pozostałość wchodzi w skład sznura pępowinowego płodu. Kosmówkę - błona zewnętrzna, której powierzchnia pierwotnie w całości, następnie zaś w części pokryta jest tzw. kosmkami. W kosmkach wykształca się układ naczyniowy dzięki któremu dokonuje się wymiana substancji odżywczych i gazowych między matką a płodem i wydalanie produktów przemiany materii płodu. Z kosmówki powstaje w dalszej kolejności łożysko.

Łożysko - narząd łączący zarodek ze ścianą macicy matki. W dalszym rozwoju zarodka kosmówka ulega silnemu rozrostowi i ok. 16-18 tygodnia ciąży przekształca się w łożysko, które rozwija się dalej aż do 36 tygodnia ciąży. Umiejscowienie łożyska w macicy uzależnione jest od pierwotnej implantacji jaja płodowego w jamie macicy. Spełnia rolę organu wymiany między matką a płodem. Za pośrednictwem krwi matki dostarczane są do przestrzeni międzykosmkowej substancje odżywcze, jak białka, aminokwasy, węglowodany, lipidy, witaminy, woda, hormony, a także tlen oraz inne substancje, jak np. środki farmakologiczne. Łożysko jest również gruczołem wewnętrznego wydzielania. Wytwarza gonadotropinę kosmówkową, progesteron i estrogeny. Łożysko stanowi naturalną barierę immunologiczną.

Rozwijający się w macicy płód (przekrój przez ciało, płód z błonami płodowymi.




plemnik przebija się przez wieniec promienisty,




za pośrednictwem akrosomu trawi osłonkę przejrzystą i wnika co cytoplazmy oocytu,




wzrasta stężenie jonów Ca, a to stymuluje jadro oocytu do kontynuowania podziału mejotycznego (niezapłodniony oocyt znajduje się w metafazie mejozy II) i wydzielanie ciałka kierunkowego,




jądro plemnika i oocytu odtwarza otoczkę jądrową i wchodzi w fazę S cyklu komórkowego (tu: replikacja DNA, synteza histonów),




po ok. 15 godz. od zapłodnienia wytwarza się wspólne wrzeciono podziałowe,




po ok. 30 godz. od zapłodnienia – zygota dzieli się na 2 blastomery – na tym etapie możliwe jest rozdzielenie blastomerów, z których powstaną 2 identyczne genetycznie zarodki = bliźnięta jednojajowe,




po 3-4 dniach zarodek osiąga stadium = 12-16 blastomerów jest to stadium moruli (przypomina owoc morwy)




po 7 dniach morula przemieszcza się z jajowodu do macicy i tu przekształca się w = blastocystę




zanika osłonka przejrzysta




na jednym z biegunów blastocysty wytwarza się skupisko komórek – węzeł zarodkowy (embrioblast), a ścianki blastocysty są nazywane = trofoblastem




z węzła zarodkowego rozwija się właściwy zarodek, a z trofoblastu najpierw w kosmówkę, a potem łożysko




proces implantacji zostaje zakończony 9 dnia




w 8 dniu węzeł zarodkowy przekształca się w tarczę zarodkową zbudowana z 2 warstw komórek (listków zarodkowych – ektodermy i endodermy) = jest to proces gastrulacji, w 15 dniu – 3 listek zarodkowy = mezoderma,




w 2 i 3 tygodniu rozpoczyna się gastrulacja – zaczyna się tworzyć struna grzbietowa, dalej tworzy się płytka nerwowa, dalej części mózgu (przodomózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie), potem wyodrębniają się zaczątki półkul mózgowych,




w 1 miesiącu rozwoju zaczyna bić serce (częstość 60 razy/min), w rejonie gardzieli tworzą się tzw. kieszenie gardzieli i wykształcają się elementy układu oddechowego, uchyłki przewodu pokarmowego z nich powstanie wątroba, pęcherzyk żółciowy, trzustka,




pod koniec 1 miesiąca – zawiązki kończyn dolnych i górnych,




2 miesiąc – dalszy rozwój narządów, rozwijają się mięśnie, impulsy wysyłane z mózgu regulują funkcje niektórych narządów i kształtują pierwsze reakcje odruchowe,




od 3 miesiąca zarodek nazywamy płodem i ma już wygląd miniaturowego człowieka, różnicuje się płeć, oczy i uszy, widoczne niektóre części szkieletu, strunę grzbietową zaczyna zastępować kręgosłup, ruchy oddechowe pompują płyn owodniowy do i z płuc (płód ma 56 mm i 14 g).




II TRYMESTR – serce bije 150 uderzeń/min,




w 5 miesiącu odczuwalne ruchy,




III TRYMESTR – płód rośnie szybko i zachodzi ostateczny rozwój tkanek i narządów,




6 miesiąc – płód jest pomarszczony (prawdopodobnie skóra rośnie szybciej niż leżąc pod nią tkanka łączna), jeżeli dochodzi do przedwczesnego porodu niemowlę może oddychać i płakać ale najczęściej umiera, gdyż mózg i płuca nie są dostatecznie wykształcone,




7 miesiąc – rozwijają się półkule mózgowe, odruchy chwytania, ssania, ciało jest okryte puszystym owłosieniem (lanugo),




w ostatnich miesiącach skóra zostaje pokryta ochronną substancją tzw. werniks (dziecko w chwili urodzenia waga ok. 3000g, 52 cm gł.),




ciąża trwa około 280 dni = 40 tygodni

Okres I - rozwierania - etap w którym dochodzi do wygładzenia części pochwowej i rozwarcia szyjki macicy które wynosi 10 cm średnicy. Pierwszy okres porodu zaczyna się, kiedy skurcze macicy stają się wystarczająco częste, silne i długie, aby rozpocząć zauważalne wygładzenie i rozwieranie szyjki macicy. Okres rozwierania trwa u wieloródek 7 - 9 godzin, a u pierwiastek (kobiety, które rodzą po raz pierwszy) 9-15 godzin. Okres II - wydalania - obejmuje wydalanie płodu. Rozpoczyna się w chwili pełnego rozwarcia szyjki i kończy się urodzeniem noworodka. Drugi okres trwa u wieloródek 0,5-1 godziny, a u pierwiastek 1-3 godzin. Okres III - łożyskowy - obejmuje odklejenie się i wydalanie łożyska. Zaczyna się w chwili urodzenia noworodka i kończy się wydaleniem łożyska. Trwa u wieloródek 5-15 minut, a u pierwiastek 15-30 minut. Najczęściej łożysko zostaje wydalane w ciągu 5 minut od urodzenia noworodka. Okres położyskowy - to okres pierwszych 2 godzin po porodzie w których obserwujemy kurczenie się macicy. W okresie tym obserwuje się krwawienie z dróg rodnych oraz kontroluje się kanał rodny.

Poród prawidłowy – pomiędzy 28, a 42 tygodniem, poronienie – przed 21 tygodniem, przed 38 tygodniem – poród przedwczesny, po 42 tygodniu – poród opóźniony.

Interpretacja punktacji skali Apgar po 1 minucie (odpowiadająca definicji WHO): •8-10 punktów – noworodek żywotny •6-7 punktów – lekkie zaburzenia adaptacji •3-5 punktów – ciężkie zaburzenia adaptacji •0-2 punkty – ciężka zamartwica

Fizjologia noworodka donoszonego.
normy masy ciała mieszczą się w granicach 2500 - 4600 g (chłopcy ważą przeważnie więcej od dziewczynek – średnia waga chłopców wynosi 3200 - 3500 g, średnia waga dziewczynek 3000 - 3200 g),
normy długości ciała mieszczą się w granicach 47 - 55 cm (średnio 50 cm),
długość ciemieniowo-siedzeniowa wynosi średnio 33 cm,
obwód główki noworodka mieści się w granicach 32 - 35 cm,
obwód klatki piersiowej 32-33 cm,
duża głowa stanowi ¼ długości ciała.

Stany przejściowe noworodka.

Bliźniaki jednojajowe powstają wtedy, gdy jeden plemnik zapładnia jedną komórkę jajową a podział na dwa zarodki następuje później, dlatego też bliźniaki jednojajowe są zawsze tej samej płci.

Bliźniaki dwujajowe powstają wtedy, gdy dwa plemniki zapładniają dwie komórki jajowe. Bliźniaki mogą być tej samej bądź różnej płci. Po implantacji w jamie macicy każdy z zarodków bliźniaków dwujajowych wytwarza niezależną kosmówkę. W macicy istnieją więc dwa niezależne od siebie zarodki z niezależnymi od siebie anatomicznie błonami płodowymi. Występują dwa, niezależne od siebie łożyska, które najczęściej jednak ściśle do siebie przylegają tworząc pozornie połączone łożysko.

Choroby matki stanowiące podłoże do porodu przedwczesnego.

Czynniki ryzyka ciąży.

blastocysta wkłucie w oocyt

embrion składa się z 8 komórek i jest gotowy do przeniesienia.