Wpływ technologii produkcji na plonowanie pszenżyta ozimego w

March 20, 2018 | Author: Anonymous | Category: Nauka, Biologia, Botanika
Share Embed


Short Description

Download Wpływ technologii produkcji na plonowanie pszenżyta ozimego w...

Description

11

Polish Journal of Agronomy 2015, 23, 11–17

Wpływ technologii produkcji na plonowanie pszenżyta ozimego w warunkach różnego udziału zbóż w strukturze zasiewów Bogusława Jaśkiewicz Zakład Uprawy Roślin Zbożowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polska

Abstrakt. W ostatnich latach coraz częściej pszenżyto uprawiane jest w płodozmianach o dużym udziale zbóż w strukturze zasiewów. Jednym ze sposobów przeciwdziałania w tych warunkach spadkowi wydajności zbóż jest stosowanie technologii zapewniającej roślinom optymalne warunki wzrostu i rozwoju. Celem badań było określenie wpływu integrowanej i intensywnej technologii produkcji na poziom plonowania odmian Pizarro i Pigmej pszenżyta ozimego w warunkach 50% udziału zbóż w strukturze zasiewów i monokultury zbożowej. Badania przeprowadzono w latach 2010/2011 i 2013/2014 w SD IUNG_PIB w Osinach, na glebie zaliczanej do kompleksu pszennego dobrego. Czynnikami badań były odmiany Pizarro i Pigmej oraz intensywna i integrowana technologia produkcji. Plonowanie pszenżyta ozimego zależało głównie od przebiegu warunków pogodowych w okresie prowadzenia badań, technologii produkcji oraz odmiany. W korzystniejszych warunkach pogodowych w 2014 roku przy 50% udziale zbóż w strukturze zasiewów intensywna technologia pozwoliła na uzyskanie plonu ziarna pszenżyta ozimego wyższego o 19% w stosunku do technologii integrowanej i o 25–28% niż w obu technologiach produkcji w roku 2011. Wyższy poziom plonowania wykazała odmiana Pigmej. W płodozmianie z 50% udziałem zbóż uzyskano o 9% wyższe plony pszenżyta ozimego aniżeli w monokulturze zbożowej. słowa kluczowe: technologia produkcji, pszenżyto ozime, plon, udział zbóż w strukturze zasiewów

WSTĘP Rolnictwo konwencjonalne preferuje intensywne technologie produkcji, w których zużywa się duże ilości środków produkcji, takich jak nawozy czy środki ochrony roślin. Efektem zwiększenia intensywności produkcji jest jej niekorzystny wpływ na środowisko. Autor do kontaktu: Bogusława Jaśkiewicz e-mail: [email protected] tel. +48 81 4786 813 Praca wpłynęła do redakcji 21 grudnia 2015 r.

Alternatywą dla systemu intensywnego jest technologia integrowana, w której następuje umiejętne powiązanie całokształtu agrotechniki z ograniczonym zużyciem przemysłowych środków produkcji, co skutkuje zwiększeniem efektywności ponoszonych nakładów i minimalizowaniem ujemnego oddziaływania rolnictwa na środowisko przyrodnicze (Kuś, Jończyk, 2009). W integrowanej produkcji ogranicza się stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum, a dawki nawozów mineralnych ustala się w oparciu o zasobność gleby w składniki pokarmowe i ocenę stanu odżywiania roślin (Jaśkiewicz, 2014; Korbas, Mrówczyński, 2011). W ostatnich latach wzrasta udział zbóż w strukturze zasiewów. Jednym ze sposobów przeciwdziałania spadkowi wydajności zbóż jest stosowanie technologii uprawy zapewniającej roślinom optymalne warunki do wzrostu i rozwoju. Zakłada się, że odmiany pszenżyta w warunkach zwiększającego się udziału zbóż w strukturze zasiewów będą w odmienny sposób reagować na technologie produkcji. Celem badań było porównanie wpływu technologii integrowanej i intensywnej na plonowanie odmian pszenżyta ozimego w płodozmianie z 50% udziałem zbóż w strukturze zasiewów i w monokulturze zbożowej. MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono w sezonach wegetacyjnych 2010/2011 i 2013/2014 w Stacji Doświadczalnej IUNG_ PIB w Osinach (51o15’ N, 22o18’E) na glebie zaliczanej do kompleksu pszennego dobrego, klasy bonitacyjnej IIIa i IIIb. Gleba charakteryzowała się odczynem lekko kwaśnym. Zawierała 1,73 mg P·kg-1 i 1,81 mg· K kg-1 oraz 10,8 g Corg ·kg-1. Doświadczenie dwuczynnikowe założono metodą split-plot, na poletkach o powierzchni 45 m2 w 3 powtórzeniach. Siew pszenżyta ozimego wykonano w III dekadzie września. Doświadczenia założono jednocześnie

12

Polish Journal of Agronomy, No. 23, 2015

Tabela 1. Zużycie materiału siewnego, nawozów i środków ochrony roślin w poszczególnych technologiach produkcji pszenżyta ozimego Table 1. Consumption of seeds, fertilizers, and pesticides in the winter triticale production technologies. Ilość wysiewu [mln ziarn·ha-1] Seeding rate Technologia mln of grains Technology per ha Pizaro Pigmej Integrowana Integrated

Intensywna Intensive

4,5

4,0

Dawki Doses [kg·ha-1] N 131

165

P2O5 66

80

Herbicydy Herbicides K2O 71

92

Insektycy Insecticides

Alister Grande 190 OD (0,8 l·ha-1) Aminopielik D 450 SL (3,0 l·ha-1) Lontrel 300 SL (0,5 l·ha-1) Decis 2,5 EC Alister Grande 190 (0,25 l·ha-1) -1 OD (0,8 l·ha ) Aminopielik D 450 SL (3,0 l·ha-1)

na dwóch polach w istniejących wieloletnich doświadczeniach polowych w monokulturze zbożowej (pszenica ozima, pszenżyto ozime, jęczmień jary) i w płodozmianie z 50% udziałem zbóż (rzepak ozimy, pszenica ozima, bobik, pszenżyto ozime). Pierwszym czynnikiem doświadczenia była technologia produkcji – integrowana i intensywna. Czynnikiem drugiego rzędu była odmiana pszenżyta ozimego: Pigmej (forma krótkosłoma), Pizarro (o tradycyjnej długości słomy). Odmiany te pochodziły z różnych ośrodków hodowlanych, z Hodowli Roślin Strzelce odmiana Pigmej i z Hodowli Roślin DANKO w Choryni odmiana Pizarro. Zastosowane technologie różniły się między innymi poziomem nawożenia mineralnego i chemicznej ochrony roślin przed chwastami, chorobami i szkodnikami (tab. 1). W integrowanej technologii produkcji dawki nawozów potasowych i fosforowych były wyznaczone w oparciu o zawartość tych składników w glebie. Całkowitą dawkę azotu wyznaczono na podstawie przewidywanego plonu i warunków glebowych, uwzględniając rodzaj przedplonu i jego nawożenie. Wielkość pierwszej dawki (ruszenie wegetacji) uściślono na podstawie testu azotu mineralnego (Nmin), który jest bezpośrednim wskaźnikiem ilości azotu glebowego dostępnego dla roślin. Wielkość drugiej dawki (faza strzelania w źdźbło) korygowano na podstawie oceny stanu odżywienia roślin za pomocą testów roślinnych, oznaczając zawartość azotu ogólnego w liściach. W obiektach z technologią integrowaną ochronę przeciwko chwastom, chorobom i szkodnikom prowadzono zgodnie z metodyką zalecaną przez IOR (Korbas, Mrówczyński, 2011), opryski stosowano po przekroczeniu progu szkodliwości przez agrofagi. Natomiast w technologii intensywnej zastosowano herbicydy w fazie BBCH 20-27 oraz BBCH 31, w fazie BBCH 31 zastosowano fungicyd przeciw chorobom podsuszkowym, w BBCH 45 przeciw mączniakowi

Fungicydy Fungicides Baytan Universal (400 ml·(100 kg)-1) Tilt Turbo 375 EC (1,0 l·ha-1) Baytan Universal (400 ml·ha-1) Alert 375 S.C. (1,0 l·ha-1) Tilt Turbo 375 EC (1,0 l·ha-1)

Retardanty Retardants

Moddus 250 EC (0,2 l·ha-1 )

Moddus 250 EC (0,4 l·ha-1)

prawdziwemu i septoriozie liści, a w fazie BBCH 71 zwalczano fuzariozę kłosa, skrzypionkę eliminowano przy użyciu insektycydu w fazie BBCH 45. Retardant zastosowano w fazie rozwojowej BBCH 32, w technologii integrowanej w zmniejszonej dawce. Tabela 2. Charakterystyka warunków pogodowych Table 2. Characteristc of weather conditions. Średnia 100-lecia 100-year average Temperatura; Temperature [oC]

Miesiące Months

2010/2011

2013/2014

IX X XI XII I II III IV V VI VII

12,3 5,5 6,5 -4,6 -0,4 -3,7 3,0 10,7 14,6 19,2 18,7

11,9 9,9 5,6 1,8 -2,2 2,0 6,7 10,7 14,3 16,5 20,9

13,3 8,0 2,8 -1,3 -3,3 -2,3 1,6 7,8 13,5 16,8 18,5

Opady; Precipitation [mm] IX X XI XII I II III IV V VI VII

105 8,5 56 17 28 17 11 27 60 54 250

57 5 47 16 39 19 31 58 172 93 68

51 43 39 37 31 30 30 40 57 70 84

13

B. Jaśkiewicz – Wpływ technologii produkcji na plonowanie pszenżyta ozimego ...

Zbiór ziarna pszenżyta ozimego wykonano w fazie dojrzałości pełnej kombajnem poletkowym z powierzchni 27 m2 (na każdym poletku). Określono plon ziarna, a następnie przeliczono na t z ha dla wilgotności ziarna 15%. Wcześniej pobrano próbki roślin z powierzchni 0,25 m2 w celu określenia składowych plonu (liczba kłosów na jednostce powierzchni) i liczba ziaren z kłosa, masa 1000 ziaren). Uzyskane wyniki opracowano statystycznie w programie Statistica, metodą analizy wariancji ANOVA, a istotność stwierdzonych różnice oceniano testem Tukeya dla α
View more...

Comments

Copyright © 2017 DOCUMEN Inc.