140 1. Nazwa przedmiotu: Socjologia medycyny w bloku Stomatologia społeczna 2. Przedmiot obowiązkowy 3. Kierunek, na którym przedmiot jest realizowany: Lekarsko-dentystyczny 4. Rok studiów, na którym przedmiot jest realizowany: III rok 5. Wymiar godzinowy przedmiotu (na 1- go studenta): Wykłady: 0 Seminaria: 10 Ćwiczenia: 0 6. Nazwa jednostki realizującej przedmiot: Pracownia Socjologii Medycznej Katedry Medycyny Społecznej Adres jednostki: ul. Dąbrowskiego 79, 60-529 Poznań Numer telefonu: (061) 854 68 25, 854 68 26, 854 68 27 Adres e-mail:
[email protected] 7. Kierownik jednostki: dr Małgorzata Gromadecka-Sutkiewcz 8. Osoby odpowiedzialne za dydaktykę: dr Małgorzata Gromadecka-Sutkiewicz Kontakt: Numer telefonu: 0-61 854 68 25 Adres e-mail:
[email protected] 9. Organizacja zajęć (regulamin zajęć): 1. Zajęcia z przedmiotu „Socjologia medycyny” prowadzone są przez Pracownię Socjologii Medycznej w Collegium Adama Wrzoska, ul. Dąbrowskiego 79, sala 313 (III piętro), tel. 8546825, 8546826, 8546827. 2. Zajęcia odbywają się według harmonogramu i godzin ustalonych dla poszczególnych grup przez Dziekanat. 3. Tematy zajęć podane są do wiadomości studentów w gablocie Pracowni, obok sali seminaryjnej. 4. Zajęcia z przedmiotu mają charakter seminariów i są obowiązkowe. Dopuszcza się nieobecności usprawiedliwione przez lekarza lub spowodowane ważnymi zdarzeniami losowymi. Każdą nieobecność należy zaliczyć u prowadzącego zajęcia. 5. Trzy nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach powodują konieczność zaliczenia przez studentów całego cyklu zajęć. 6. Przedmiot kończy się uzyskaniem zaliczenia. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na seminariach, przygotowywanie się do zajęć i aktywność podczas seminariów oraz wynik kolokwium ustnego. 10. Cele kształcenia: Posiadanie wiedzy o stanie kultury zdrowotnej społeczeństwa; wpływ czynników kulturowych, społecznych i ekonomicznych na uwarunkowania zdrowia i choroby oraz zachowania zdrowotne społeczeństwa; zagrożenia zdrowotne i problemy zdrowotne społeczeństwa; znajomość podstawowych typów styczności wynikających z pełnienia roli społecznej lekarza stomatologa; uzyskanie wiedzy o konsekwencjach i ograniczeniach pełnienia ról społecznych wynikających z
141 choroby; znajomość zagadnień chorób społecznych; profilaktyka i prewencja chorób jako zadanie medycyny społecznej. 11. Opis przedmiotu: Zdrowie i choroba jako zjawiska społeczne; struktura społeczna a zdrowie; elementy kultury zdrowotnej społeczeństwa; postawy wobec zdrowia i choroby; styl życia a zdrowie; społeczne źródła stresu; zachowania patologiczne; socjomedyczne aspekty funkcjonowania rodziny; rodzina a choroba; hospitalizacja i niepełnosprawność; niepełnosprawność i niepełnosprawni w społeczeństwie; sytuacja demograficzna – starość i jej społeczne konsekwencje; relacja: świadczeniodawca – świadczeniobiorca jako typ stosunku społecznego; rynek świadczeń zdrowotnych – stan i perspektywy. 12. Tematy wykładów, seminariów i ćwiczeń: 1. Zdrowie i choroba jako zjawiska społeczne 1.1. Przyczyny wzrostu zainteresowania społecznymi aspektami zdrowia i choroby. 1.2. Skutki (dla praktyki medycznej) przyjęcia tezy, że człowiek działa w trzech podstawowych wymiarach: jako organizm w środowisku naturalnym (fizycznym), jako członek grup w społeczeństwie i jako osobowość w określonej kulturze. 1.3. Główne problemy i zagrożenia zdrowotne społeczeństwa polskiego w porównaniu z innymi krajami. 1.4. Pozycja społeczna człowieka jako jeden z istotnych elementów kształtujących jego zdrowie. 1.5. Czynniki ekonomiczne i ich wpływ na zachowania zdrowotne. 2. Kultura z elementami kultury zdrowotnej społeczeństwa 2.1. Wartości i normy społeczne jako wyznaczniki zachowań zdrowotnych. 2.2. Postawy pacjentów wobec zdrowia i choroby ze szczególnym uwzględnieniem wiedzy medycznej. 2.3. Styl życia a zdrowie. Czynniki decydujące o zróżnicowaniu zachowań ludzi w zdrowiu i chorobie. 2.4. Zachowania osób żyjących w kręgu podkultury biedy. 2.5. Kształtowanie zachowań prozdrowotnych jako podstawa profilaktyki, prewencji i promocji. 2.6. Powodzenie programów zdrowotnych. 3. Uwarunkowania zachowań zdrowotnych 3.1. Rola rodziny w kształtowaniu warunków zdrowotnych i wychowaniu zdrowotnym. 3.2. Relacje miedzy bezpieczeństwem socjalnym rodziny a jej zdrowiem. 3.3. Rola innych instytucji w kształtowaniu warunków zdrowotnych i wychowaniu zdrowotnym (mass media, instytucje edukacyjne, miejsce pracy, środowisko lokalne). 3.4. Niepełnosprawność jako problem społeczno-medyczny. 3.5. Zjawiska demograficzne – starzenie się społeczeństwa i jego socjomedyczne następstwa. 4. Społeczne i kulturowe uwarunkowania pracy lekarza stomatologa 4.1. Relacje lekarz pacjent w ujęciu socjologii. 4.2. Bariery w komunikacji werbalnej pomiędzy lekarzem a pacjentem. 4.3. Znaczenie komunikacji niewerbalnej w relacji lekarz-pacjent. 4.4. Rola i działania lekarza stomatologa w prewencji zdrowotnej.
142
5. Choroby społeczne 5.1. Współczesne teorie socjologiczne dotyczące chorób społecznych. 5.2. Determinanty zachowań patologicznych – uwarunkowania środowiskowe (rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne, szkoła, zakład pracy, kultura i podkultura). 5.3. Wybrane choroby społeczne (nikotynizm, alkoholizm, narkomania, samobójstwo, lekomania); źródła i konsekwencje zdrowotne dewiacji i patologii społecznej. 5.4. Profilaktyka i prewencja chorób społecznych. 13. Zasady i forma zaliczenia przedmiotu: Zajęcia mają charakter seminaryjny i są obowiązkowe. Studentów obowiązuje przygotowywanie się do zajęć w oparciu o literaturę obowiązkową. Zajęcia kończą się uzyskaniem przez studentów zaliczenia. Uzyskanie zaliczenia przedmiotu następuje w oparciu o aktywność podczas zajęć i przygotowywanie się studenta do poszczególnych bloków tematycznych oraz wynik kolokwium ustnego. 14. Literatura obowiązująca i uzupełniająca: Dyoniziak R. Społeczeństwo w procesie zmian. PWN, Kraków 1994. Kosińki S. Socjologia ogólna – zagadnienia podstawowe. PWN, Warszawa 1989. Sokołowska M. Socjologia medycyny. PWN, Warszawa 1986. Turowski J. Socjologia. Cz. I i II. Wyd. KUL, Lublin 1994. Libiszowska-Żółtkowska M. (red.), Ogryzko-Wiewiórowska M. (red.), Piątkowski W. (red.). Szkice z socjologii medycyny. Wyd. UMCS, Lublin 1998. Łuszczyńska A. Zmiana zachowań zdrowotnych. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004. Dobek-Ostrowska B. Podstawy komunikowania społecznego. Astrum, Wrocław 1999
