Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej

Artykuł 6 Traktatu Lizbońskiego 1. Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.

Preambuła

Określa fundamentalne wartości w motywie drugim: „Świadoma swego duchowo-religijnego i moralnego dziedzictwa, Unia jest zbudowana na niepodzielnych, powszechnych wartościach godności osoby ludzkiej, wolności, równości i solidarności; opiera się na zasadach demokracji i państwa prawnego”. W formule tej znajdujemy elementy analogiczne do tych z art. i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r., która jest niekwestionowanym kamieniem węgielnym powojennej koncepcji praw człowieka. „Wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne i równe w godności i prawach. Są one obdarzone rozumem i sumieniem oraz powinny postępować w stosunku do siebie wzajemnie w duchu braterstwa“.

Struktura Karty Karta składa się z preambuły, 7 rozdziałów, w tym 54 artykułów.

Artykuł 51 KPP potwierdzający suwerenność państw.

2. Niejsza Karta nie rozszerza zakresu zastosowania prawa Unii poza kompetencje Unii, nie ustanawia nowych kompetencji ani zadań Unii, ani też nie zmienia kompetencji i zadań określonych w Traktatach.

Rozdział I - „Godność“ art. 1-5 ●

ochrona godności ludzkiej;

●

prawo do życia (w tym zakaz orzekania i wykonywania kary śmierci);

●

prawo do integralności cielesnej (w tym zakaz praktyk eugenicznych, zakaz czerpania zysków z ciała ludzkiego jako takiego i jego części, zakaz klonowania w celach reprodukcyjnych);

●

zakaz tortur i poniżającego traktowania lub karania;

●

zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

Rozdział II - „Wolności“ art. 6-19 ●

prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego;

●

poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego;

●

ochrona danych osobowych;

●

prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny;

●

wolność myśli, sumienia, religii;

●

wolność wypowiedzi i informacji;

●

wolność gromadzenia się i stowarzyszania;

●

wolność sztuk i nauk w tym szanowanie wolności akademickiej;

●

wolność wyboru zawodu i prawo podejmowania pracy;

●

wolność prowadzenia działalności gospodarczej;

●

prawo do własności w tym ochrona własności intelektualnej

●

prawo do azylu

●

ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji

Rozdział III - „Równość“ art. 20-26 ●

●

równość wobec prawa;

niedyskryminacja (m.in. ze względu na światopogląd, cechy genetyczne, religię, orientację seksualną, wiek)

●

poszanowanie zróżnicowania kulturowego,religijnego i językowego;

●

równość mężczyzn i kobiet;

●

prawa dziecka;

●

prawa osób w podeszłym wieku;

●

integracja osób niepełnosprawnych

Rozdział IV - „Solidarność“ art. 27-38 ●

●

prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa; prawo do rokowań i działań zbiorowych (prawo do negocjowania i zawierania układów zbiorowych pracy oraz w przypadku konfliktu interesów prawo do podejmowania działań zbiorowych w obronie swych interesów w tym akcji strajkowej);

●

dostęp do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym;

●

ochrona środowiska, ochrona konsumentów;

●

prawo dostępu do usług wyszukiwania miejsca pracy; ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z miejsca pracy;

●

prawo do należytych i sprawiedliwych warunków pracy;

●

zakaz pracy dzieci i ochrona pracy młodocianych;

●

prawna, społeczna i ekonomiczna ochrona rodziny;

●

prawo do zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej; prawo do ochrony zdrowia;

Rozdział V -“Prawa Obywatelskie“ art. 39-46 ●

●

●

prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego; prawo głosownia i kandydowania w wyborach lokalnych; prawo do dobrej administracji; prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, prawo zwrócenia się do Rzecznika Praw Obywatelskich Unii w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów wspólnotowych;

●

●

prawo złożenia petycji do Parlamentu Europejskiego; swoboda przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich;

prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej na terytorium państwa trzeciego, udzielonej przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, w sytuacji gdy państwo, którego jest się obywatelem nie ma swojego przedstawicielstwa w tym państwie

Rozdział VI - „Wymiar Sprawiedliwości“ art. 47-50 ●

●

●

●

prawo do skutecznego środka prawnego i do sprawiedliwego procesu sądowego; domniemanie niewinności i prawo do obrony; zasady legalności i proporcjonalności czynów zabronionych zagrożonych karą;

zakaz ponownego sądzenia i karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony zagrożony karą

Rozdział VII - „Postanowienia Ogólne“ art. 51-54 ●

●

●

●

zakres stosowania Karty (podczas implementacji prawa wspólnotowego przez ciała unijne); zakres gwarantowanych praw (mogą być ograniczone tylko, jeśli jest to konieczne dla ochrony dobra publicznego lub innego z praw, przy uwzględnieniu zasady proporcjonalności); zakaz interpretacji Karty w sposób uszczuplający prawa człowieka gwarantowane przez inne akty prawa międzynarodowego; zakaz nadużycia praw (nie mogą być interpretowane jako uprawnienie do wydania aktu prawnego niweczącego którekolwiek z praw i wolności).

Zalety Karty ● ●

●

●

Kompleksowy charakter

Ujednolicenie pojęć dotyczących praw podstawowych Stworzenie mechanizmu ochrony praw podstawowych w obrębie UE

Artykuł 52 odwołujący do poszanowania Konwencji. 3. W zakresie, w jakim niniejsza Karta zawiera prawa, które odpowiadają prawom zagwarantowanym w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw ustanowionych przez tę Konwencję. Niniejsze postanowienie nie stanowi przeszkody, aby prawo Unii zapewniało szerszą ochronę.

Wady Karty ●

●

Kontrowersyjna nowa typologia praw podstawowych (odchodzi od praw podzielonych na generacje) Brak precyzji w określeniu zasad (potrzeba utworzenia wyjaśnien przez Konwent, ale nawet one nei są kompleksowe)

Artykuł 52 Ust. 7 Wyjaśnienia sporządzone w celu wskazania wykładni niniejszej Karty są należycie uwzględniane przez sądy Unii i Państw Członkowskich.

Sprawa Polski

Rząd Jarosława Kaczyńskiego obiekcje- raczej na tle politycznym, nie prawnym (wybory nadchodzą) wypowiedź przedstawiciela „Chodzi np. O to, żeby zapobiec jakimkolwiek interpretacjom prawa przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, które doprowadziłyby do zmiany definicji rodziny i przymuszały państwo polskie do uznawania małżeństw homoseksualnych“ - absurd Szczyt w Lizbonie 18-19 października Polska popiera protokół brytyjski (protokól nr 7 klauzula opt-out)

Artykuł 1 Protokołu brytyjskiego ●

●

1. Karta nie rozszerza możliwości Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani żadnego sądu lub trybunału Polski lub Zjednoczonego Królestwa do uznania, że przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania administracyjne Polski lub Zjednoczonego1 Królestwa są niezgodne z podstawowymi prawami, wolnościami i zasadami, które są w niej potwierdzone. 2. W szczególności i w celu uniknięcia wątpliwości nic, co zawarte jest w tytule IV Karty nie stwarza praw, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, mających zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa, z wyjątkiem przypadków gdy Polska lub Zjednoczone Królestwo przewidziały takie prawa w swoim prawie krajowym.

Artykuł 2 Jeśli dane postanowienie Karty odnosi się do krajowych praktyk i praw krajowych, ma ono zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w tym postanowieniu są uznawane przez prawo lub praktyki Polski lub Zjednoczonego Królestwa.

Rząd Donalda Tuska