pobierz plik

OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu

Zaj ęcia terapeutyczne dla dzieci z zabur zeni ami rozwoj u emocj onalnego i społecznego

Kod przedmiotu Wydział Instytut/Katedra Kierunek Specjalizacja/specjalność Poziom organizacyjny studiów System studiów Rok/semestr

Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Opiekuńczej z Profilaktyką Społeczną Pedagogika Edukacja Przedszkolna i Terapia Pedagogiczna, Pedagogika Wczesnoszkolna i Terapia Pedagogiczna Studia pierwszego stopnia Stacjonarne, niestacjonarne III 6

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzących przedmiot

Dr Jolanta Jarczyńska Dr Lidia Hendler

Liczba godzin dydaktycznych

30h w tym: 20h wykładów i 10h konwersatoriów na st. stacjonarnych, 25h w tym: 15h wykładów i 10h konwersatoriów na st. niestacjonarnych

Liczba punktów ECTS Opisywana forma zajęć Rygor Typ przedmiotu Język wykładowy

Wykład, konwersatorium Zaliczenie z oceną Przedmiot specjalnościowy Język polski

Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne

Głównym celem jest zdobycie wiedzy i rozwijanie umiejętności umożliwiających przygotowanie i prowadzenie zajęć z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym z wybranymi zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego.

Założenia i cele przedmiotu (w formie efektów kształcenia)

Wiedza – student: - potrafi wymienić dziecięce zaburzenia emocjonalne, uwagi i zachowania (K_W06, K_W07, K_W12 ); - umie scharakteryzować formy pomocy dzieciom z wybranymi zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego (K_W11, K_W12); - potrafi dobrać metody i techniki oddziaływań wspomagających rozwój społeczny i emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (K_W11, K_W17). Umiej ętności – student: - potrafi planować działania w przedszkolu/szkole i w

środowisku rodzinnym wspierające rozwój dzieci z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego (K_U02, K_U11, K_U12, K_U17); - potrafi dokonać krytycznej analizy programów terapii i wspomagania rozwoju dzieci z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego (K_U02, K_U15). Kompetencj e społeczne – student: - potrafi być kreatyny w projektowaniu oddziaływań edukacyjnych, terapeutycznych, wspierających rozwój dzieci z różnymi zaburzeniami (K_K05, K_K06); - umie postępować zgodnie z zasadami etyki w pracy edukacyjnej i terapeutycznej z dziećmi i ich rodzicami (K_K08).

Treści programowe przedmiotu

Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu – wymagania i system oceniania

Literatura podstawowa

1. Zasady terapii pedagogicznej, modele oddziaływań terapeutycznych oraz formy terapii pedagogicznej. 2. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego. 3. Specyficzne problemy związane z zaburzeniami okresu dzieciństwa: diagnozowanie i klasyfikacja zaburzeń wieku dziecięcego. 4. Wybrane dziecięce zaburzenia emocjonalne - objawy i rodzaje, etiologia i kierunki pomocy. 5. Zaburzenia uwagi u dzieci. 6. Agresja i zaburzenia zachowania: objawy, przyczyny, sposoby radzenia sobie z nimi. 7. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. 8. Nieśmiałość u dzieci. 9. Analiza wybranych programów terapii i wspomagania rozwoju dzieci z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego. 10. Zalecane działania zapobiegające problemom w zachowaniu dzieci poprzez właściwą organizację przestrzeni, przestrzeganie codziennego harmonogramu, organizację aktywności dziecka i opiekę dorosłych. 11. Projektowanie zmian w przedszkolu/szkole i w środowisku rodzinnym wspierających rozwój dzieci z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego. Wykład, dyskusja, analiza dokumentów, pogadanka, prezentacje multimedialne, praca z książką Przygotowanie ulotki informacyjnej dla rodziców dzieci z wybranym zaburzeniem emocjonalnym lub społecznym. Opracowanie projektu przedszkola, szkoły przyjaznych dziecku z wybranym zaburzeniem. Kolokwium. Zaliczenie z oceną.

Deptuła, M, (2002). Psychologia humanistyczna a rozwój umiejętności życiowych, Remedium, nr 11(117), s. 1-3. Deptuła, M. (2003) ). Psychologia humanistyczna a rozwój umiejętności życiowych, Remedium, nr 1 (119), s. 1-3. Deptuła M. (2005) Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci. „Remedium”, nr 10, s. 6-7. Deptuła, M. (2006) Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci, „Remedium”, nr 3, s. 6-7. Deptuła M. (2006) Jak pracować z dziećmi, które straciły

nadzieję, Remedium, nr 12, s. 30-31. Jarczyńska J. (2010) Wspomaganie rozwoju dzieci z ADHD w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym – przegląd metod, technik i programów. W: M. Deptuła (red.) Profilaktyka w grupach ryzyka. Działania. Część 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe: PARPAMEDIA, s. 105-126. Kaja B. (2001) Zarys terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego. Rozdziały IV, V Kendall P.C. (2004) Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, str. 43-62 oraz Rozdział VII Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisuła A., Skotnicka M., Bryńska A. (2007) ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Część I –Rozdział 2, Część III – Rozdziały 14-25 Kołodziejczyk J. (2004) Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Kraków: Wydawnictwo Sophia. Rozdziały 1.2., 2.3.,4, 5, 6.2, 9.3., 10, 11, 12 Kozłowska A. (2005) Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem rodziny. Jak pomóc rodzinie i dziecku? Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszaw, s. 18-39. Krzywda B., Przedszkole – geneza i rodzaje lęków dziecięcych. Remedium 7-8/2004. Łosiewicz A. Obszary aktywności i formy wspomagania rozwoju dziecka w późnym wieku przedszkolnym. W: Brzezińska A., Jabłoński S., Marchow M. (red.) Niewidzialne źródła. Szanse rozwoju w okresie dzieciństwa. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s.105-124. Małkiewicz E. (2008) Wczesna interwencja wobec problemów emocjonalnych dziecka związanych z adaptacją do przedszkola. W: Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka pod red. B. Cytowskiej i B. Wilczury. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. s. 431 – 441. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Rozdział I i II Schaffer H.R. (2006) Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, s. 429 – 438 i 438-450. Zabłocka M. (2008) Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Rozdziały 1.2.3.,1.3. Będkowska – Heine V. (2008) Małe dziecko w procesie terapeutycznym. W: Wczesna interwencja i wspomaganie Literatura uzupełniająca (w tym rozwoju małego dziecka pod red. B. Cytowskiej i B. portale internetowe) Wilczury. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. s. 65

– 71. Danielewska J. (red.) (2004) Powstrzymać agresję u progu szkoły. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Florkiewicz V. (red.) (2003) Terapia pedagogiczna – scenariusze zajęć, Łódź: Wyższa Szkoła HumanistycznoEkonomiczna w Łodzi. Część III. Hoffman M.L. (2006) Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP, rozdz. 6, s. 132-158. Gładyszewska – Cylulko J. (2007) Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. s. 26. Kaja B., Molesztak A. (red.) (2007) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja. Psychokreacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz. Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisuła A., Skotnicka M., Bryńska A. (2007) ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Kołodziejczyk J. (2004) Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu i przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Wydawnictwo Sophia. Kraków. Kozłowska A. (2005) Jak pomóc rodzicom kochanego ale nieznośnego dziecka? Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Kozłowska A. (2007) Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Lewis M. (2005) Emocje samoświadomościowe: zażenowanie, duma, wstyd, poczucie winy. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 780-797. Marczak A. (2006) Program pracy z dzieckiem z objawami nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) w przedszkolu lub szkole. Warszawa: Fraszka Edukacyjna. Opolska T., Potemska E. (1998) Dziecko nadpobudliwe. Program korekcji zachowań. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Pfiffner L.J (2004) Wszystko o ADHD. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Piszczek M. (2007) Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Portmann R. (1999) Gry i zabawy przeciwko agresji. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”. Saarni C. (2005) Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 392-412. Seligmann M.E.P (1997) Optymistyczne dziecko. Poznań: Media Rodzina. Święcicka M. (red) (2003) Problemy psychologiczne dzieci z

zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Warszawa: Wydawnictwo EMU. Święcicka M., Zalewska M. (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa: Wydawnictwo EMU. Wiącek R. (2004) Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym. Program terapii i wspomagania rozwoju oraz scenariusze zajęć . Kraków. ................ data

................................................................................................................................. podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Pedagogika Przedszkolna, Pedagogika Wczesnoszkolna st. stacjonarne III rok Zaj ęcia terapeutyczne dla dzieci z zabur zeni ami rozwoj u Nazwa przedmiotu emocj onalnego i społecznego Opisywana forma zajęć

Konwersatorium

Liczba godzin dydaktycznych

10h

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć

dr Lidia Hendler

Szczegółowa tematyka zajęć

1. Wybrane dziecięce zaburzenia emocjonalne: depresja – objawy i zwiastuny depresji, przyczyny i czynniki ryzyka, kierunki oddziaływań, profilaktyka; fobia szkolna, – objawy, rodzaje fobii, etiologia: przyczyny tkwiące w środowisku rodzinnym, szkolnym, predyspozycje psychofizyczne, kierunki pomocy: w odniesieniu do dziecka, (rodzica, nauczyciela); wybrane metody stosowane w terapii dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi: metoda malowania dziesięcioma palcami, techniki parateatralne (technika zamiany ról, teatr palcowy, teatrzyk kukiełkowy, teatrzyk wyboru); Zespół nadpobudliwości psychoruchowej – krótka charakterystyka dziecka nadpobudliwego; kierunki pomocy: specyficzne strategie ukierunkowane na radzenie sobie z objawami ADHD, odrabianie lekcji, wydawanie poleceń, podnoszenie samooceny dziecka z ADHD, praca na pozytywach (pochwały, nagrody, systemy żetonowe), tworzenie i egzekwowanie norm oraz zasad, wskazówki do pracy z dzieckiem z ADHD dla rodziców i nauczycieli. 2. Agresja i zaburzenia zachowania – formy zachowań agresywnych i przemocy, mity dotyczące agresji; kierunki pomocy: interwencja w sytuacji „gorącej przemocy”, rozmowa ze sprawcą agresji, zawieranie kontraktów, metody pracy w sytuacji przemocy używanej przez grupę uczniów („Metoda bez obwiniania”), organizacja dnia bez przemocy w przedszkolu i szkole, grupy wsparcia, zmiany w środowisku szkolnym, współpraca nauczycieli z rodzicami. 3. Zalecane działania zapobiegające problemom w zachowaniu dzieci poprzez właściwą organizację przestrzeni, przestrzeganie codziennego harmonogramu, organizację aktywności dziecka i opiekę dorosłych. 4. Nieśmiałość u dzieci – obszary nieśmiałości, formy terapii dzieci nieśmiałych: desensytyzacja i modelowanie, metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, wizualizacja, arteterapia, wskazówki do pracy z dziećmi nieśmiałymi dla rodziców i nauczycieli. 5. Projektowanie zmian w przedszkolu/szkole i w środowisku rodzinnym wspierających rozwój dzieci z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i społecznego. Przygotowanie ulotki informacyjnej dla rodziców dzieci z wybranym Forma i warunki zaburzeniem emocjonalnym lub społecznym. Opracowanie projektu zaliczenia przedmiotu – wymagania i system przedszkola, szkoły przyjaznych dziecku z wybranym zaburzeniem (praca w oceniania zespołach). Kolokwium. Zaliczenie z oceną. Będkowska – Heine V. (2008) Małe dziecko w procesie terapeutycznym. W: Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka pod Literatura podstawowa red. B. Cytowskiej i B. Wilczury. Kraków: Oficyna Wydawnicza

Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe)

„Impuls”. s. 65 – 71. Kaja B. (2001) Zarys terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego. Rozdziały IV, V Kendall P.C. (2004) Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Rozdział VII Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisuła A., Skotnicka M., Bryńska A. (2007) ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Część I –Rozdział 2, Część III – Rozdziały 14-25 Kołodziejczyk J. (2004) Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Kraków: Wydawnictwo Sophia. Rozdziały 1.2., 2.3.,4, 5, 6.2, 9.3., 10, 11, 12 Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Rozdział I i II Zabłocka M. (2008) Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Rozdziały 1.2.3.,1.3. Danielewska J. (red.) (2004) Powstrzymać agresję u progu szkoły. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Florkiewicz V. (red.) (2003) Terapia pedagogiczna – scenariusze zajęć, Łódź: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi. Część III. Gładyszewska – Cylulko J. (2007) Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. s. 26 Kozłowska A. (2005) Jak pomóc rodzicom kochanego ale nieznośnego dziecka? Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Kozłowska A. (2007) Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Małkiewicz E. (2008) Wczesna interwencja wobec problemów emocjonalnych dziecka związanych z adaptacją do przedszkola. W: Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka pod red. B. Cytowskiej i B. Wilczury. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. s. 431 – 441. Marczak A. (2006) Program pracy z dzieckiem z objawami nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) w przedszkolu lub szkole. Warszawa: Fraszka Edukacyjna. Opolska T., Potemska E. (1998) Dziecko nadpobudliwe. Program korekcji zachowań. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Pfiffner L.J (2004) Wszystko o ADHD. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Piszczek M. (2007) Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.

Portmann R. (1999) Gry i zabawy przeciwko agresji. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”. Święcicka M. (red) (2003) Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Warszawa: Wydawnictwo EMU. Święcicka M., Zalewska M. (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa: Wydawnictwo EMU. Wiącek R. (2004) Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym. Program terapii i wspomagania rozwoju oraz scenariusze zajęć. Kraków. ..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis prowadzącego daną formę zajęć

..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis koordynatora przedmiotu

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Pedagogika Przedszkolna, Pedagogika Wczesnoszkolna st. stacjonarne III rok Zaj ęcia terapeutyczne dla dzieci z zabur zeni ami rozwoj u Nazwa przedmiotu emocj onalnego i społecznego Opisywana forma zajęć

Wykład

Liczba godzin dydaktycznych

20h

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć

dr Jolanta Jarczyńska

Szczegółowa tematyka zajęć

1. Specyficzne problemy związane z zaburzeniami okresu dzieciństwa – klasyfikacja zaburzeń wieku dziecięcego. 2. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego (modele biologiczne; behawioryzm: modele teorii uczenia się; model poznawczy; model psychodynamiczny; modele systemowe; model podatność-stres).

4.

5.

3. Agresja i zaburzenia zachowania – trudne zachowania u dzieci – objawy, przyczyny, sposoby radzenia sobie z nimi. Prezentacja programu C. Sutton „Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci” oraz programu reedukacji dzieci agresywnych J. Grochulskiej. 4. Prezentacja wybranych metod i programów wspomagania rozwoju społecznego i emocjonalnego w okresie poniemowlęcym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym (oddziaływania oparte na behawioryzmie: metoda modelowania i moralizowania, metoda modelowania połączonego z egzekwowaniem wymagań, metoda powierzania zadań; psychologii poznawczej: metoda indukcji i psychologii humanistycznej: program „Przedszkolaki krok drugi”). 5. Nieśmiałość u dzieci - diagnoza, objawy, opis i przyczyny przebieg zaburzenia, możliwości terapii – prezentacja programu wspomagania dzieci nieśmiałych M. Zabłockiej. 6. Krytyczna analiza wybranych metod i programów wspomagania rozwoju społecznego i poznawczego w młodszym wieku szkolnym (oddziaływania oparte na behawioryzmie: eksperyment Ł. Muszyńskiej, psychologii humanistycznej: program „Spójrz inaczej”). Forma i warunki zaliczenia przedmiotu – wymagania i system oceniania

Kolokwium. Zaliczenie z oceną.

Kaja B. (2001) Zarys terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego. Literatura podstawowa Bydgoszcz, rozdział 1 i 2. Kendall P.C. (2004) Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i

rodziców. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, rozdział 3, 4, 5 i 6. Kozłowska A. (1996) Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego. Wydawnictwo „Żak”. Warszawa, Kozłowska A. (2005) Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem rodziny. Jak pomóc rodzinie i dziecku? Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa, rozdział 2, 6,7, 8 i 9. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków, część II – część 3,4,5,6 oraz Część IV- rozdział 12 i 13. Schaffer H.R. (2006) Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, rozdział 5 i 7. Zabłocka M. (2008) Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa, rozdział 3.

Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe)

Danielewska J. (red.) (2004) Powstrzymać agresję u progu szkoły. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków. Gładyszewska – Cylulko J. (2007) Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków. Kaja B., Molesztak A. (red.) (2007) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja. Psychokreacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz. Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisuła A., Skotnicka M., Bryńska A. (2007) ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Kołodziejczyk J. (2004) Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Wydawnictwo Sophia. Kraków. Kozłowska A. (2005) Jak pomóc rodzicom kochanego ale nieznośnego dziecka?, Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa. Kozłowska A. (2007) Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa. Marczak A. (2006) Program pracy z dzieckiem z objawami nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) w przedszkolu lub szkole. Fraszka Edukacyjna. Warszawa. Opolska T., Potemska E. (1998) Dziecko nadpobudliwe. Program korekcji zachowań. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Warszawa. Pfiffner L.J (2004) Wszystko o ADHD. Wydawnictwo Zysk i S-ka. Poznań. Piszczek M. (2007) Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia. Centrum Metodyczne Pomocy PsychologicznoPedagogicznej. Warszawa. Portmann R. (1999) Gry i zabawy przeciwko agresji. Wydawnictwo „Jedność”. Kielce Seligmann M.E.P. (1995) Optymistyczne dziecko. Media Rodzina of Poznań.

Poznań. Spionek H. (1972) Zaburzenia rozwojowe i wychowawcze wczesnego dzieciństwa. „Książka i Wiedza”. Warszawa. Spionek H. (1973) Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. PWN. Warszawa. Święcicka M. (1996) Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Warszawa. Święcicka M. (red) (2003) Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Wydawnictwo EMU. Warszawa. Święcicka M., Zalewska M. (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Wydawnictwo EMU. Warszawa. Wiącek R. (2004) Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym. Program terapii i wspomagania rozwoju oraz scenariusze zajęć. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków.

..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis prowadzącego daną formę zajęć

..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis koordynatora przedmiotu

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Pedagogika Przedszkolna, Pedagogika Wczesnoszkolna st. niestacjonarne III rok Zaj ęcia terapeutyczne dla dzieci z zabur zeni ami rozwoj u Nazwa przedmiotu emocj onalnego i społecznego Opisywana forma zajęć

Wykład

Liczba godzin dydaktycznych

15h

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć

dr Jolanta Jarczyńska

Szczegółowa tematyka zajęć

1. Specyficzne problemy związane z zaburzeniami okresu dzieciństwa – klasyfikacja zaburzeń wieku dziecięcego. 2. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego (modele biologiczne; behawioryzm: modele teorii uczenia się; model poznawczy; model psychodynamiczny; modele systemowe; model podatność-stres).

7.

8.

3. Agresja i zaburzenia zachowania – trudne zachowania u dzieci – objawy, przyczyny, sposoby radzenia sobie z nimi. Prezentacja programu C. Sutton „Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci” oraz programu reedukacji dzieci agresywnych J. Grochulskiej. 4. Prezentacja wybranych metod i programów wspomagania rozwoju społecznego i emocjonalnego w okresie poniemowlęcym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym (oddziaływania oparte na behawioryzmie: metoda modelowania i moralizowania, metoda modelowania połączonego z egzekwowaniem wymagań, metoda powierzania zadań; psychologii poznawczej: metoda indukcji i psychologii humanistycznej: program „Przedszkolaki krok drugi”). 5. Nieśmiałość u dzieci - diagnoza, objawy, opis i przyczyny przebieg zaburzenia, możliwości terapii – prezentacja programu wspomagania dzieci nieśmiałych M. Zabłockiej. 6. Krytyczna analiza wybranych metod i programów wspomagania rozwoju społecznego i poznawczego w młodszym wieku szkolnym (oddziaływania oparte na behawioryzmie: eksperyment Ł. Muszyńskiej, psychologii humanistycznej: program „Spójrz inaczej”). Forma i warunki zaliczenia przedmiotu – wymagania i system oceniania

Kolokwium. Zaliczenie z oceną.

Kaja B. (2001) Zarys terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz, rozdział 1 i 2. Literatura podstawowa Kendall P.C. (2004) Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, rozdział

3, 4, 5 i 6. Kozłowska A. (1996) Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego. Wydawnictwo „Żak”. Warszawa, Kozłowska A. (2005) Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem rodziny. Jak pomóc rodzinie i dziecku? Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa, rozdział 2, 6,7, 8 i 9. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków, część II – część 3,4,5,6 oraz Część IV- rozdział 12 i 13. Schaffer H.R. (2006) Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, rozdział 5 i 7. Zabłocka M. (2008) Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa, rozdział 3.

Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe)

Danielewska J. (red.) (2004) Powstrzymać agresję u progu szkoły. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków. Gładyszewska – Cylulko J. (2007) Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków. Kaja B., Molesztak A. (red.) (2007) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja. Psychokreacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz. Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisuła A., Skotnicka M., Bryńska A. (2007) ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Kołodziejczyk J. (2004) Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Wydawnictwo Sophia. Kraków. Kozłowska A. (2005) Jak pomóc rodzicom kochanego ale nieznośnego dziecka?, Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa. Kozłowska A. (2007) Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa. Marczak A. (2006) Program pracy z dzieckiem z objawami nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) w przedszkolu lub szkole. Fraszka Edukacyjna. Warszawa. Opolska T., Potemska E. (1998) Dziecko nadpobudliwe. Program korekcji zachowań. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Warszawa. Pfiffner L.J (2004) Wszystko o ADHD. Wydawnictwo Zysk i S-ka. Poznań. Piszczek M. (2007) Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia. Centrum Metodyczne Pomocy PsychologicznoPedagogicznej. Warszawa. Portmann R. (1999) Gry i zabawy przeciwko agresji. Wydawnictwo „Jedność”. Kielce Seligmann M.E.P. (1995) Optymistyczne dziecko. Media Rodzina of Poznań. Poznań.

Spionek H. (1972) Zaburzenia rozwojowe i wychowawcze wczesnego dzieciństwa. „Książka i Wiedza”. Warszawa. Spionek H. (1973) Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. PWN. Warszawa. Święcicka M. (1996) Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Warszawa. Święcicka M. (red) (2003) Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Wydawnictwo EMU. Warszawa. Święcicka M., Zalewska M. (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Wydawnictwo EMU. Warszawa. Wiącek R. (2004) Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym. Program terapii i wspomagania rozwoju oraz scenariusze zajęć. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków.

..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis prowadzącego daną formę zajęć

..................................................... data

...................................................................................................................................... podpis koordynatora przedmiotu