Propedeutyka położnictwa

Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca Rodzaj przedmiotu Cel kształcenia

Treści programowe

Analityka Medyczna Propedeutyka położnictwa

Poziom i forma studiów Punkty ECTS

jednolite studia magisterskie

stacjonarne niestacjonarne 3

Klinika Rozrodczości i prof. dr hab. Endokrynologii Osoba odpowiedzialna Sławomir Wołczyński Ginekologicznej Semestr wykłady ćwiczenia seminaria Rodzaj zajęć i obowiązkowy IX 15 0 10 liczba godzin Poznanie podstawowych zagadnień związanych z rozrodem człowieka – funkcja germinalna i hormonalna układu rozrodczego kobiety i mężczyzny; poradnictwo przedkoncepcyjne i planowanie rodziny; fizjologia i patologia ciąży, porodu i połogu; podstawy onkologii ginekologicznej. Wykłady Anatomia narządu rodnego i fizjologia cyklu płciowego kobiety. Podwzgórzowo-przysadkowa regulacja funkcji jajnika. Pojęcie sprzężeń zwrotnych, owulacja. Przemiany zachodzące w błonie śluzowej macicy. Pojęcie adrenarche, gonadarche, pubarche, telarche, menarche. Zmiany hormonalne w momencie rozpoczęcia i trwania dojrzewania płciowego dziewcząt. Rola genów w synchronizacji procesu dojrzewania. Poradnictwo przedkoncepcyjne. Wywiad rodzinny i poradnictwo genetyczne: diagnostyka prenatalna, genetyczna diagnostyka przedimplantacyjna. Infekcje (żółtaczka typu B, AIDS, różyczka, toksoplazmoza, gruźlica). Choroby przenoszone drogą płciową. Przedkoncepcyjne badania laboratoryjne. Patologia ciąży, porodu i połogu. Ciąża ektopowa, poronienie, zaśniad groniasty. Konflikt serologiczny - postępowanie w ciąży. Zaburzenia układu krzepnięcia w ciąży. Choroby układowe w ciąży. Krwawienia przedporodowe. Brak postępu porodu. Nieprawidłowe ułożenia i położenia płodu. Ciąża mnoga. Poród przedwczesny. Przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego. Przodowanie i wypadnięcie pępowiny. Wielowodzie.Patologia III okresu porodu. Zatrzymanie łożyska. Krwotok poporodowy – atonia macicy, niecałkowite oddzielenie się łożyska. Wynicowanie macicy. Nieprawidłowości łożyska i pępowiny.Patologia połogu. Laktacja i karmienie piersią (ropień piersi). Gorączka połogowa. Zakażenia narządów rodnych (zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przymacicz, zapalenie otrzewnej i jajowodów). Poród przedwczesny (p.p.) Definicja i etiologia porodu przedwczesnego. Diagnostyka laboratoryjna w określeniu czynników ryzyka. Możliwości terapeutyczne w zagrażającym p.p. oraz profilaktyka p.p. Definicja wcześniactwa. Badania prenatalne: badania nieinwazyjne - badania biochemiczne (test PAPPA i β-hCG) i badanie ultrasonograficzne; badania inwazyjne - biopsja kosmówki, pobranie płynu owodniowego (amniopunkcja), pobranie krwi płodu (kordocenteza). Ciąża i poród.Zapłodnienie. Fazy rozwoju zarodka. Rozwój i fizjologia łożyska. Hormony wydzielane przez łożysko i ich rola w utrzymaniu prawidłowego rozwoju ciąży. Funkcje łożyska. Błony płodowe i płyn owodniowy. Fizjologia matczyno-płodowa (powstawanie układów i narządów płodu, zmiany zachodzące w organizmie matki). Opieka przedporodowa. Badania dodatkowe obowiązkowe i zalecane, ocena dobrostanu płodu.Poród fizjologiczny. Rozpoznanie początku porodu. Czynność skurczowa macicy w trakcie porodu. Pojęcie postępu porodu. Okresy porodu. Fizjologiczny mechanizm porodu. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Ogólne zasady opieki nad rodzącą i płodem. Prowadzenie porodu. Niepłodność małżeńska. Diagnostyka i leczenie poszczególnych przyczyn niepłodności. Profilaktyka nowotworów narządu rodnego. Pojęcie profilaktyki. Rola profilaktyki w zapobieganiu i wczesnym wykrywaniu nowotworów narządu rodnego. Omówienie pojęcia profilaktyka pierwotna, wtórna, trzeciorzędowa.Prewencja raka szyjki macicy, raka błony śluzowej trzonu macicy, raka jajnika. Zakażenia w ginekologii i położnictwie. Pojęcie zapalenia i omówienie zjawisk towarzyszących (uszkodzenie tkankowe, zaburzenia w krążeniu, wysięk, zmiany rozplemowe). Drobnoustroje występujące na skórze zewnętrznych narządów płciowych: flora stała, komensalna i flora przejściowa. Choroby zapalne w ginekologii (czynniki etiologiczne, cechy zapalenia, postępowanie).

Choroby zapalne sromu - grzybicze zapalenie pochwy i sromu. Zapalenie i ropień gruczołu przedsionkowego większego. Zapalenie gruczołów przedsionkowych mniejszych. Zapalenie wywołane przez wirus Herpessimplex. Stany zapalne pochwy. Właściwy dobór metody diagnostycznej i prawidłowe pobranie materiału do badań mikrobiologicznych lub serologicznych. Przeprowadzenie kompleksowych badań mikrobiologicznych z uwzględnieniem badania jakościowego i ilościowego całego spektrum mikroorganizmów mogących budować badaną biocenozę. Diagnostyka różnicowa, zasady prowadzenia terapii.Zapalenie błony śluzowej trzonu macicy. Zapalenie przymacicz. Zapalenia narządów miednicy mniejszej. Patogeneza, czynniki etiologiczne, objawy kliniczne i diagnostyka. Kryteria opracowane przez CDC. Choroby zapalne w położnictwie (czynniki etiologiczne, cechy zapalenia, postępowanie).Połogowe zapalenie błony śluzowej trzonu macicy. Gorączka połogowa. Planowanie rodziny i zapobieganie niepożądanej ciąży. Przegląd poszczególnych metod antykoncepcyjnych. Zaburzenia endokrynologiczne u kobiet. Diagnostyka i leczenie: zespół policystycznych jajników, hiperprolaktynemia, hypogonadyzm hypogonadotropowy. Przekwitanie – diagnostyka. Objawy klimakteryczne (wczesne objawy hipoestrogenizmu).Osteoporoza i choroby sercowo-naczyniowe (późne objawy hipoesrogenizmu). Hormonalna terapia zastępcza: wskazania i przeciwwskazania, korzyści i wady. Ocena płodności męskiej. Oś podwzgórze –przysadka- jajnik, podwzgórze –przysadka- jądro. Spermatogeneza, spermiogeneza i czynniki hormonalne regulujące te procesy. Badanie podmiotowe i przedmiotowe w diagnostyce płodności męskiej. Definicja niepłodności. Diagnostyka laboratoryjna. Spermiogram normy WHO. Nieprawidłowe parametry ilościowe i jakościowe spermiogramu. Diagnostyka endokrynologiczna i immunologiczna ( test MAR, IBT, ELISA). Diagnostyka cytologiczna i histopatologiczna (TESA, TESE). Możliwości leczeniapodstawowe pojęcia z metod rozrodu wspomaganego medycznie (ART). Menopauza. Pojęcie rezerwy jajnikowej i mechanizm jej wyczerpywania. Następstwa hormonalne wyczerpania rezerwy jajnikowej. Definicja menopauzy, okresów pre-, peri- i postmenopauzalnego. Wiek występowania ostatniej miesiączki. Menopauza pooperacyjna, przedwczesne wygasanie czynności jajników. Objawy somatyczne i psychiczne w okresie pomenpauzalnym. Schorzenia indukowane wygaśnięciem czynności jajników oraz choroby występujące u kobiet w starszym wieku. Diagnostyka, profilaktyka i możliwości terapeutyczne osteoporozy, raka sutka, chorób układu sercowo-naczyniowego. Pojęcie hormonalnej terapii zastępczej. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii. Wywiad, badanie podmiotowe i przedmiotowe, badania dodatkowe. Badania oznaczane z krwi, moczu (badania ogólne i badania hormonalne). Badania bakteriologiczne (wymazy z pochwy, z kanału szyjki, z ran pooperacyjnych). Badania cytologiczne (opis obrazów i ich interpretacja zgodnie z kryteriami Bethesda). Kolposkopia, sposób wykonania i interpretacja wyników. Diagnostyka instrumentalna (laparoskopia i histeroskopia), zastosowanie w wybranych przypadkach ginekologicznych. Ocena hormonalna ciąży. Metody oceny dobrostanu płodu: KTG, USG. Seminaria 1. Fizjologia ciąży Pojęcie zapłodnienia. Przygotowanie komórki jakowej i plemników do zapłodnienia, penetracja plemników, zapobieganie polispermii, fuzja gamet i następstwa zapłodnienia. Płód i popłód. Rozwój i budowa płodu, procesy zachodzące w organizmie płodu od zapłodnienia do porodu; rozwój, budowa i hormonalna czynność popłodu; płyn owodniowy, wszystkie parametry go cechujące, a także jego przydatność diagnostyczna. Immunologiczne aspekty ciąży. Immunoregulacyjna rola łożyska, odpowiedź immunologiczna ciężarnej. Zmiany ustrojowe w przebiegu ciąży. Zmiany dotyczące układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, kostnego, moczowego; zmiany w gruczołach wydzielania wewnętrznego, zmiany w metabolizmie. Rozpoznanie ciąży i ustalenie terminu porodu. Objawy ciąży, kryteria jej rozpoznania, zasady i metody ustalenia terminu porodu. Organizacja opieki medycznej nad kobietą w ciąży. Cele opieki prenatalnej w odniesieniu do kobiety, dziecka przed i po porodzie oraz rodziny; plan, elementy oraz dokumentacja opieki medycznej nad ciężarną. Żywienie kobiet ciężarnych. Prawidłowa podaż tłuszczów, białek, węglowodanów, witamin. 2. Poród Płód jako przedmiot porodu. Długość i masa ciała płodu. Zapoznanie się na fantomie z

częściami dużymi i drobnymi płodu. Wymiary, płaszczyzny i obwody główki płodu. Podstawowe elementy na czaszce płodu: szwy i ciemiączka, ich przebieg i rozróżnianie ciemiączka przedniego i tylnego. Kanał rodny. Zajęcia na fantomie. Budowa miednicy kostnej (ściany kostne miednicy mniejszej), część miękka kanału rodnego. Przestrzeń wchodu miednicy, pojęcie sprzężnej prawdziwej, wymiar skośny I i II. Próżnia miednicy. Cieśń miednicy. Wychód miednicy. Czynność skurczowa macicy. Sposoby badania czynności skurczowej macicy (badanie palpacyjne, KTG). Ocena czynności skurczowej macicy (siła i czas trwania skurczu, przerwa międzyskurczowa, częstość skurczów). Rodzaje skurczów macicy (ciążowe, okresu obniżania się dna, przepowiadające, okresu rozwierania, okresu wydalania, parte, okresu łożyskowego, połogowe). Czynnościowy podział macicy podczas porodu. Zwiastuny porodu. Początek porodu. Przygotowanie rodzącej do porodu. Badanie rodzącej (zewnętrzne i wewnętrzne) – omówienie chwytów Leopolda, pojęcia linii międzykolcowej, rozwarcia szyjki macicy, części prowadzącej i punktu prowadzącego. Ocena sytuacji położniczej – ocena płodu, miednicy, czynności skurczowej i rozwarcia szyjki. Zachowanie się główki płodu podczas przechodzenia przez kanał rodny. Wstawianie się do wchodu miednicy – mechanizm synklitycznego i asynklitycznego wstawiania się główki. Przechodzenie przez próżnię. Wyrzynanie się z kanału rodnego. Zwrot zewnętrzny główki. Omówienie 4 zwrotów główki. Badanie stanu płodu podczas porodu. Osłuchiwanie tonów serca płodu. Badanie płynu owodniowego. Badanie krwi włośniczkowej płodu. Omówienie badania i zapisów KTG. Prowadzenie porodu. Omówienie IV okresów porodu. Prowadzenie poszczególnych okresów porodu. Pojęcie postępu porodu. Zwalczanie bólu porodowego. Niezbędne warunki do wystąpienia parcia i jego skuteczne wykorzystanie. Technika ochrony krocza podczas wyrzynania się główki. Wytaczanie barków. Poród tułowia. Poród miednicy i kończyn dolnych. Odpępnienie. Prowadzenie okresu łożyskowego – mechanizmy odklejania się łożyska. Objawy odklejenia się łożyska. Postępowanie w IV okresie porodu – ocena popłodu. 3. Diagnostyka hormonalna w ginekologii i położnictwie Diagnostyka prenatalna – USG, test Prisca. Diagnostyka wczesnej ciąży – oznaczenia β-hCG i badanie USG. Diagnostyka ciąży ektopowej – oznaczanie stężenia progesteronu, β-hCG i badanie USG. Diagnostyka przedwczesnego i opóźnionego dojrzewania płciowego (pojęcie wieku kalendarzowego, kostnego, ginekologicznego, ocena stopnia rozwoju, oznaczania hormonalne). Diagnostyka hormonalna cyklu płciowego naturalnego i po stymulacji. Diagnostyka hormonalna hirsutyzmu. Diagnostyka hormonalna przedwczesnego wygasania funkcji jajników. Badania diagnostyczne w okresie przekwitania. Diagnostyka hormonalna w ginekologii onkologicznej. Formyi metody  wykłady z prezentacją multimedialną dydaktyczne  seminaria z prezentacją multimedialną, fantomy Forma i  Przedmiot kończy się sprawdzeniem wiadomości w formie ustnego zaliczenia końcowego, warunki obejmującego wszystkie treści programu nauczania. zaliczenia 1. Dudenhausen J. W., Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Literatura 2007 podstawowa 2. Bręborowicz G.: Położnictwo i ginekologia. Tom 1-2. PZWL, 2006 1. Pschyrembel W., Strauss G., Petri E. (tłumaczenie: Powolny K.A.): Ginekologia i położnictwo. PZWL, 2004. Literatura 2. Skałba P.: Endokrynologia ginekologiczna,. Wyd. III uaktualnione i rozszerzone. PZWL, uzupełniająca Warszawa, 2008. Przedmiotowe Odniesienie do efekty Efekty kształcenia kierunkowych kształcenia efektów kształcenia Ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu ludzkiego, P-W01 homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i K_W02 śmierci. Zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz P-W02 K_W05 metody ich oceny. Ma wiedzę na temat struktury i funkcji genów człowieka, mechanizmów P-W03 K_W08 dziedziczenia i zaburzeń genetycznych. Zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, P-W04 metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych K_W31 przez bakterie, grzyby i wirusy.

P-W05

P-U01

P-K01

Zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu. Potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach udział w seminariach udział w konsultacjach związanych z zajęciami

Bilans nakładu pracy studenta

Wskaźniki ilościowe Nr efektu kształcenia P-W01 P-W02 P-W03 P-W04 P-W05 P-U01 P-K01 Data opracowania programu

K_W47

Samodzielna praca studenta: przygotowanie do seminariów przygotowanie do zaliczenia

Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym [10h+1h+30h+10h] Metody weryfikacji efektu kształcenia Formujące analizowanie treści wykładów (pytania i odpowiedzi) ramach konsultacji związanych z zajęciami analizowanie treści wykładów (pytania i odpowiedzi) ramach konsultacji związanych z zajęciami analizowanie treści wykładów (pytania i odpowiedzi) ramach konsultacji związanych z zajęciami analizowanie treści wykładów (pytania i odpowiedzi) ramach konsultacji związanych z zajęciami obserwacja pracy studenta w trakcie seminariów obserwacja pracy studenta w trakcie seminariów ocena zdolności do samodzielnej pracy 16.03.2012 r.

Program opracował

K_U29

K_K01 15 x 1h 10 x 1h 1 x 1h RAZEM

15h 10h 1h 26h

10 x 3h 1 x 20h RAZEM Ogółem ECTS

30h 20h 50h 76 3 ECTS 1

26h 51h

2

Podsumowujące w w w w

zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe zaliczenie ustne końcowe prof. dr hab.Sławomir Wołczyński