Ryś

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

1361 Ryś Lynx lynx

Liczba i lokalizacja obszarów monitoringowych Gatunek występuje w regionie kontynentalnym i alpejskim. Badania monitoringowe wykonywano dla 3 obszarów w regionie kontynentalnym:  Puszcza Augustowska (obszary Natura 2000: Ostoja Augustowska PLH200008, Puszcza Augustowska PLB200002, Ostoja Wigierska PLH200004, ponadto Wigierski Park Narodowy, Obszary Chronionego Krajobrazu: Puszcza i Jeziora Augustowskie, Dolina Rospudy, Pojezierze Sejneńskie, Dolina Biebrzy 1)  Puszcza Knyszyńska (obszary Natura 2000: Ostoja Knyszyńska PLH200006, Puszcza Knyszyńska PLH200003, ponadto Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, Obszar Chronionego Krajobrazu: Wzgórza Sokólskie, Dolina Narwi)  Puszcza Białowieska (obszary Natura 2000: Puszcza Białowieska PLC200004, ponadto Białowieski Park Narodowy, Obszar Chronionego Krajobrazu: Puszcza Białowieska).

COPYRIGHT © GIOŚ

Strona 1 z 4

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

Wyniki badań i ocena stanu zachowania Ryś występuje w Polsce wyłącznie na obszarach leśnych, w rozległych drzewostanach liściastych, mieszanych i iglastych, tak w górach jak i na nizinach. Najczęściej jest stwierdzany w trudno dostępnych, różnogatunkowych fragmentach lasu, z gęstym podszytem i wiatrołomami. Ryś występuje zarówno w regionie alpejskim, jak i kontynentalnym. Rysie zasiedlają przede wszystkim Karpaty oraz północno-wschodnią i wschodnią część Polski, a ich liczebność szacowana jest na około 150-200 osobników (w tym ok.. 90 os. w ALP).

Gatunek uważany za bliski zagrożenia (kategoria NT w czerwonej ksiedze zwierząt). Największym zagrożeniem dla gatunku jest fragmentacja siedlisk. Monitoring przeprowadzono na 3 obszarach (stanowiskach), położonych w regionie kontynentalnym. Stan populacji

COPYRIGHT © GIOŚ

Strona 2 z 4

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

Stan siedliska

Ocena ogólna

Stan zachowania rysia oceniono jako właściwy (FV) tylko na 1 stanowisku (Puszcza Białowieska). Zarówno stan populacji jak i wskaźników określających jakość siedliska, w obu przypadkach uzyskał ocenę najwyższą (FV). W przypadku dwóch pozostałych stanowisk: Ostoja Knyszyńska oraz Ostoja Augustowska stan zachowania gatunku oceniono jako niezadowalający (U1). Na powyższą ocenę złożyły się wszystkie elementy oceny ogólnej tj. stan zachowania populacji, siedliska oraz perspektywy zachowania gatunku w obszarze. Niska liczebność gatunku w obszarach Ostoja Augustowska oraz Ostoja Knyszyńska zwiazana jest przede wszystkim ze zbyt niska dostępnością bazy pokarmowej oraz rozwojem infrastruktury drogowej, prowadzącym do fragmentacji siedlisk, a w konsekwencji do izolacji poszczególnych subpopulacji. W przypadku Ostoi Knyszyńskiej decydujący jest negatywny wpływ zagęszczenia dróg; wskaźnik ten uzyskał ocenę U1 niezadowalającą. Perspektywy poprawy powyższego wskaźnika w najbliższych latach są złe ze względu na liczne inwestycje drogowe planowane w badanym obszarze. Proces zachodzących zmian jest szybki, przez co w najbliższych latach można się spodziewać gwałtownego spadku wartości wskaźników opisujących zarówno stan siedliska jak i populacji rysia. Dodatkowo, dostępność bazy pokarmowej jest bliska stanu niezadowalającego. W Ostoi Augustowskiej niska jest dostępność bazy pokarmowej (ocena niezadowalająca - U1). Wszystkie stanowiska odpowiadają obszarom Natura 2000, dlatego stan zachowania określony dla stanowisk jest równocześnie stanem dla tych obszarów.

COPYRIGHT © GIOŚ

Strona 3 z 4

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

Monitorowane w latach 2006-2008 stanowiska nie stanowią wystarczającą reprezentację populacji gatunku w regionie CON i nie można na ich podstawie wnioskować o stanie zachowania gatunku na tym poziomie. W raporcie do Komisji Europejskiej z 2007 r. stan ten określono jako zły (U2). Obszary Ostoja Augustowska Ostoja Knyszyńska Puszcza Białowieska

Oceny Stan populacji U1

Stan siedliska FV --> U1

Perspektywy U1

Ocena ogólna U1

U1 FV

FV --> U1 FV

U1 FV

U1 FV

W przypadku obszaru Puszcza Białowieska stan zachowania rysia oceniono jako właściwy (FV). Zarówno stan populacji jak i wskaźników określających jakość siedliska, w obu przypadkach uzyskał ocenę najwyższą (FV). W przypadku dwóch pozostałych obszarów: Ostoja Knyszyńska oraz Ostoja Augustowska stan zachowania gatunku oceniono jako niezadowalający (U1). Na powyższą ocenę złożyły się wszystkie elementy oceny ogólnej tj. stan zachowania populacji, siedliska oraz perspektywy zachowania gatunku w obszarze. W przypadku obszaru Ostoja Knyszyńska decydujący jest tu przede wszystkim negatywny wpływ zagęszczenia dróg; wskaźnik ten uzyskał ocenę U1 niezadowalającą. Perspektywy poprawy powyższego wskaźnika w najbliższych latach są złe ze względu na liczne inwestycje drogowe planowane w badanym obszarze. Proces zachodzących zmian jest szybki, przez co w najbliższych latach można się spodziewać gwałtownego spadku wartości wskaźników opisujących zarówno stan siedliska jak i populacji rysia. Dodatkowo uzyskana wartość dostępności bazy pokarmowej (103 kg/km2) jest bliska stanu niezadowalającego (50-100 kg/km2). Obszar Ostoja Augustowska uzyskał ocenę niezadowalającą (U1) ze względu na coraz niższą dostępność bazy pokarmowej; wskaźnik ten w obecnej chwili oscyluje w granicach 90 kg/km2, co powoduje zmianę oceny z właściwej (FV) na niezadowalającą w porównaniu z rokiem poprzednim (U1).

Wnioski dotyczące stanu zachowania Monitoring rysia na objętych badaniami obszarach Natura 2000 prowadzony jest nieprzerwanie od 2000 r. w ramach Ogólnopolskiego Programu Inwentaryzacji Wilka i Rysia w Nadleśnictwach i Parkach Narodowych. Wyniki otrzymane w kolejnych latach monitoringu pokazują tendencję spadkową liczebności gatunku w obszarach Ostoja Augustowska oraz Ostoja Knyszyńska. Ma na to wpływ przede wszystkim wciąż zbyt niskie zagęszczenie saren i jeleni w obszarach (niska dostępność bazy pokarmowej) oraz rozwój infrastruktury drogowej (rosnące natężenie ruchu drogowego), prowadzący do fragmentacji zasiedlonych siedlisk a w konsekwencji do izolacji poszczególnych subpopulacji. W przypadku obszaru Puszcza Białowieska obserwowano stabilny stan populacji rysia w kolejnych latach programu inwentaryzacji gatunku.

COPYRIGHT © GIOŚ

Strona 4 z 4