Starzejące się społeczeństwo na rynku pracy MPiPS

Spotkanie dotyczące programowania interwencji EFS na poziomie regionalnym w obszarze zatrudnienia, adaptacyjności i integracji społecznej

Starzejące się społeczeństwo na rynku pracy Marzena Breza, Dyrektor Departamentu Polityki Senioralnej, Małgorzata Sarzalska, Zastępca Dyrektora Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Warszawa, dn. 18 kwietnia 2013 r.

Plan prezentacji 1. Diagnoza - sytuacja demograficzna Polski i wyzwania dla rynku pracy związane ze starzeniem się społeczeństwa 2. Aktualne działania podejmowane na poziomie krajowym w kontekście starzenia się, rynku pracy i integracji społecznej 3. Działania planowane przez MPiPS na poziomie krajowym i regionalnym w perspektywie finansowej 2014-2020

2

Sytuacja demograficzna Polski 100% 19%

24%

80% 23%

24%

+ 1,2 mln

39%

34%

- 4,2 mln

18%

18%

2015 2010 0-17

2025 2015 45-59/64

60% 40%

+ 2,2 mln

20% 0% 18-44

27% 28%

- 1,3 mln

30% 16%

2035 2020 60+/65+

3

Wyzwania dla rynku pracy Różnica pomiędzy wskaźnikiem zatrudnienia dla Polski i UE 27 w pkt. proc. dla 5-letnich grup wieku (2011 r.) 10.0 Mężczyźni

30,2 % populacji 15-64

Kobiety

5.0

0.0 -5.0 -10.0 -15.0

18,5 % populacji 15-64

-20.0 15-19 Źródło: BAEL

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

Wyzwania dla rynku pracy Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55-65 w województwach w 2011 r. (w %)

36,9

Źródło: BAEL

Wyzwania dla rynku pracy kontekst międzynarodowy

• Strategia Europa 2020: Polska • rok 2020 - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 – 71 % • rok 2011 - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 – 64,8 %

UE 27 • rok 2020 - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 – 75 % • rok 2011 - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 – 68,6 %

• Osiągniecie celu wymaga przede wszystkim: • wzrostu zatrudnienia osób młodych (do 30 roku życia) • wzrostu zatrudnienia osób powyżej 50 roku życia

Aktywne i zdrowe starzenie się dokumenty strategiczne

• Przewodnie zasady dla aktywności osób starszych i solidarności międzypokoleniowej (Konkluzje Rady Unii Europejskiej, 6 grudnia 2012 roku, 17468/12)

• Pakiet Socjalny (Social Investment Package) (Komunikat Komisji Europejskiej COM (2013) 83)

• Stanowisko Rządu RP do Komunikatu KE (COM 2013/083) „Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności, w tym wdrażanie EFS na lata 2014 – 2020” z dnia 27 marca 2013 r. • Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego

Działania na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się na poziomie krajowym i regionalnym Cele na poziomie regionalnym

Samorządy województw (16)

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Cele na poziomie krajowym

8

CZYNNIKI ZDROWEGO I AKTYWNEGO STARZENIA

Program Solidarność Pokoleń 50+ (1) • Obejmuje szerokie spektrum skoordynowanych inicjatyw, które kładą nacisk na poprawę aktywności zawodowej osób w wieku 50 +, • Działania w tym zakresie podejmowane na wielu poziomach: – działania rządu i samorządów terytorialnych – inicjatywy pracodawców – zmiany nastawienia poszczególnych osób do wydłużania aktywności zawodowej

• Ma charakter strategiczny – wyznacza kierunki działań w zakresie aktywizacji osób po 50 roku życia, • Nie posiada własnych źródeł finansowania – działania finansowane są z funduszy celowych, EFS, EFRROW • Udział EFS w finansowaniu działań wpisanych do Programu w latach 2010-2011 wyniósł 51,9 % 10

Program Solidarność Pokoleń 50+ (2) Cel główny i cele operacyjne

• Wzrost wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 55-64 – 50 % w 2020 • • • • • • •

Cel 1: Poprawa warunków pracy, promocja zatrudnienia pracowników po 50tym roku życia i zarządzanie wiekiem Cel 2: Poprawa kompetencji i kwalifikacji pracowników po 50-tym roku życia Cel 3: Zmniejszenie kosztów pracy związanych z zatrudnianiem pracowników 50+ Cel 4: Aktywizacja osób bezrobotnych lub zagrożonych utratą pracy po 50tym roku życia Cel 5: Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych Cel 6: Zwiększenie możliwości zatrudnienia kobiet Cel 7: Ograniczenie dezaktywizacji pracowników w systemie świadczeń społecznych 11

Program Solidarność Pokoleń 50+ (3) Wdrażanie

• Dokument Implementacyjny

• zadania poszczególnych jednostek (łącznie 132 zadania, w tym 86 realizowanych przez jednostki regionalne) • harmonogram realizacji zadań • wstępny budżet zadań • zdefiniowaną bazę wskaźników monitorujących

• Aktualizacja Dokumentu Implementacyjnego – marzec 2012 r. • 55 dodatkowych zadań • korekty w zasadach sprawozdawczości

• Dokumenty dostępne są na stronie MPiPS: http://www.mpips.gov.pl/bip/akty-prawne/programy/ 12

Program Solidarność Pokoleń 50+ (4) Realizacja zadań

• Zadania realizowane na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym Regiony – 86 zadań realizowanych przez: •

Centrum – 46 zadań realizowanych przez: • • • • • • • • •

Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Zdrowia, Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, Centralny Instytut Ochrony Pracy.

• • • • • • • • • • • • •

Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Urząd Marszałkowski Województwa KujawskoPomorskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Urząd Marszałkowski Województwa WarmińskoMazurskiego oraz wszystkie 16 wojewódzkich urzędów pracy. 13

Program Solidarność Pokoleń 50+ (5) Co dalej ?

• W 2013 r. przegląd i opracowanie odnowionego Programu, w oparciu o: – przegląd OECD polityk na rzecz aktywności i zatrudnienia osób starszych – produkty z realizacji komponentu diagnostyczno-analitycznego projektu Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ - Solidarność pokoleń – wyniki prac Rad: Koordynacyjnej 50+ i Społecznej 50+ – dotychczasowe doświadczenia – nowe PO EFS – program krajowy i programy regionalne

• Intensyfikacja prac w zakresie prowadzenia kampanii informacyjno–promocyjnej 14

Perspektywa 2014-2020 (1) Kontekst dokumentów strategicznych

• Wsparcie osób w wieku 50+ - dokumenty Komisji Europejskiej – Strategia Europa 2020 – Position Paper Komisji Europejskiej

• Wsparcie osób w wieku 50+ - dokumenty strategiczne – Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego – Krajowy Program Reform

• Ewaluacja ex-ante – Warunek 8.4 – aktywne i zdrowe starzenie się

15

PI 8.5. Przystosowanie pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian POZIOM KRAJOWY 1. Opracowanie i testowanie modelowych rozwiązań, które będą mogły być wykorzystane na poziomie regionalnym w obszarze

Przykładowe typy działań: -

Wypracowanie i wdrażanie strategii zarządzania różnorodnością w miejscu pracy (w tym zarządzania wiekiem), w szczególności w odniesieniu MSP – mentoring/ coaching

PI 8.6. Aktywne i zdrowe starzenie się (1)

POZIOM KRAJOWY 1. Rozwój świadomości społecznej na temat wyzwań dla rynku pracy i gospodarki wynikających ze starzenia się społeczeństwa Przykładowe typy działań: -

-

Promocja projektowania dóbr i usług dla starszych pracowników z zakresu poprawy ergonomii pracy oraz wdrażania ich w miejscu pracy Promocja produktów nowych technologii (sztuczna inteligencja) w usługach opiekuńczych Promowanie zachowań prozdrowotnych, w tym aktywności fizycznej i zdrowego trybu życia wśród pracowników dla wydłużenia aktywności zawodowej i utrzymania dobrego stanu zdrowia, Badania nad starzeniem się oraz sytuacją osób starszych (np. w ramach badań SHARE), badanie współzależności między aktywnością a zdrowym starzeniem się Badanie aktywności osób 50+ (współzależność aktywności zawodowej, społecznej, obywatelskiej)

PI 8.6. Aktywne i zdrowe starzenie się (2) POZIOM REGIONALNY 1. Rozwój świadomości społecznej na temat wyzwań dla rynku pracy i gospodarki wynikających ze starzenia się społeczeństwa Przykładowe typy działań: -

-

Promocja wykorzystania nowych technologii w usługach opiekuńczych w celu zwiększenia ich dostępności i efektywności (wsparcie pracujących członków rodziny osób niesamodzielnych) Zwiększanie dostępności do placówek sportowo – rekreacyjnych poprawiających zdrowotność mieszkańców Promocja ergonomii pracy (ze względu na sektory gospodarki dominujące w danym regionie)

PI 8.6. Aktywne i zdrowe starzenie się (3) POZIOM KRAJOWY: 2. Wypracowanie i wdrożenie standardów dla działań w sektorze srebrnej gospodarki Przykładowe typy działań: -

-

Rozwój systemów szkolenia dla opiekunów oraz wśród pracowników innych branż (np. członków rodziny sprawujących opiekę nad osobami niesamodzielnymi) z zakresu pomocy osobom starszym (w tym pilotaż), w tym m.in. opracowanie kwalifikacji „opiekuna osób starszych (z uwzględnieniem kompetencji „zdrowotnych” i społecznych, standardów egzaminacyjnych i walidowania) Wypracowanie standardów szkolenia dla opiekunów i wolontariuszy z zakresu pomocy osobom starszym

POZIOM REGIONALNY 1. Tworzenie warunków dla rozwoju usług opieki dla osób niesamodzielnych - formy indywidualne i instytucjonalne

PI 8.6. Aktywne i zdrowe starzenie się (3) POZIOM KRAJOWY: 2. Wypracowanie i wdrożenie kompleksowego modelu aktywizacji osób 50+ Przykładowe typy działań: -

system koordynacji Programu Solidarność Pokoleń 50+ baza dobrych praktyk 50+/60+ kampanie informacyjne

POZIOM REGIONALNY 1. Aktywizacja osób 50+ w oparciu o wypracowany centralnie kompleksowy model aktywizacji

Dziękujemy za uwagę Marzena Breza, Małgorzata Sarzalska

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej